Belgrade Day 2

Δευτέρα πρωί στο Βελιγράδι…..Ο ήλιος μαστιγώνει ανελέητα τη Σερβική πρωτεύουσα και μεις κατευθυνόμαστε οδικώς για το Ada Ciganlija (σ.σ. ada = νησίδα ποταμού)  με την ελπίδα να βρούμε κάποια δροσιά. Είχε προηγηθεί μια απόπειρα να επισκεφτούμε το Μουσείο Νίκολα Τέσλα (οδός Krunska 51), αλλά δυστυχώς αρκεστήκαμε στον ισόγειο χώρο του, όπου βρίσκεται μια μίνι έκθεση με κάποια μάλλον κοινότυπα εκθέματα (ευχετήριες κάρτες που έλαβε κατά καιρούς ο Τέσλα, προσωπικά του αντικείμενα, όπως το καπέλο του, η τσάντα του, φωτογραφίες  του Τέσλα με φίλους και συγγενείς) και με γενικόλογες αναφορές στη ζωή και το έργο αυτού του τεράστιου φυσικού, μηχανικού, εφευρέτη, πολυεπιστήμονα καθώς και η μεταλλική σφαίρα με την τέφρα του. Ο μεγάλος αυτός πολύ-επιστήμονας υπήρξε ο εφευρέτης (μεταξύ  πολλών άλλων) του εναλλασσόμενου ηλεκτρικού ρεύματος (εξού και Τέσλα είναι και η ονομασία της μονάδας έντασης των μαγνητικών πεδίων) αλλά και του ραδιοφώνου, παρά την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι αυτό εφευρέθηκε από το Μαρκόνι. Παρόλο που η τόσο γνωστή αυτή εφεύρεση είχε κατοχυρωθεί στον Μαρκόνι, το 1943 και λίγους μήνες μετά το θάνατο του Τέσλα το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών αναγνώρισε ως εφευρέτη τον Τέσλα. Η επόμενη ξενόγλωσση ξενάγηση (κόστος 2,5 ευρώ) θα ξεκινούσε αρκετά αργότερα και ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος μας. Καταγράψαμε λοιπόν το Μουσείο Τέσλα στις εκκρεμότητές μας με το Βελιγράδι, και θα το επισκεφτούμε επισταμένως σε κάποια επόμενη επίσκεψη μας στην πόλη. 

Τώρα όμως έχει σειρά  η Ada Ciganlija. Που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια πρωην νησίδα (μήκους 4 χλμ και πλάτους 700 μέτρων) στη μέση του ποταμού Σάβα, η οποία έχει μετατραπεί στο μεγαλύτερο σύμπλεγμα αθλητικών και ψυχαγωγικών εγκαταστάσεων της πόλης. Και λέω πρωην νησίδα, καθότι σήμερα ενώνεται χερσαίως (σε δυο σημεία) με την νότια όχθη του ποταμού Σάβα και έχει μετατραπεί πλέον σε προτεταμένη χερσόνησο εντός του ποταμού, επιτρέποντας έτσι την πρόσβαση (με ένα μικρό αντίτιμο μάλιστα μπορείς να εισέλθεις και με το όχημά σου στη «νησίδα»), ενώ παράλληλα στο χώρο μεταξύ των 2 σημείων οδικής πρόσβασης έχει δημιουργηθεί μια τεχνητή λίμνη (Savsko jezero), στις όχθες της οποίας έχει δημιουργηθεί η Πισίνα (kupaliste) του Βελιγραδίου. Με τον τρόπο αυτό έχεις την δυνατότητα είτε να κολυμπήσεις στην μια πλευρά του Ada Giganlija στα νερά της τεχνητής λίμνη, είτε στην άλλη πλευρά στα δροσερά νερά του Σάβα. 

Η ασύμμετρη τουριστική ανάπτυξη, με  σαφή έμφαση στην δημιουργία σχετικών υποδομών μόνο στην όχθη της τεχνητής λίμνης, εξυπακούεται ότι συγκεντρώνει το σύνολο σχεδόν των επισκεπτών αλλά και των δραστηριοτήτων σ’αυτήν. Αφού λοιπόν τραβήξαμε της ψυχής μας τον τάραχο (κάτι σαν το αυγοτάραχο), για να βρούμε εν μέσω του χάους των υποδείξεων του τρισκατάρατου destinator και των παντελώς αντικατατοπιστικών σχετικών οδικών πινακίδων, τη σωστή λωρίδα κυκλοφορίας ώστε να προσεγγίσουμε την είσοδο του Ada Ciganlija,  και αφού φάγαμε μια σχετική φρίκη μέχρι να αντιληφθούμε ότι δεν υπήρχε διαθέσιμο πάρκιγκ ακριβώς έξω από το «νησί» αλλά ούτε μπορούσαμε να κάνουμε όπισθεν διότι από πίσω μας ήρθε και κολλήσει το τουριστικό τρενάκι με μικρά και μεγάλα παιδάκια να χειρονομούν προς το μέρος μας, πληρώσαμε το σχετικό αντίτιμο και εισήλθαμε στο «νησί». Κάνουμε μια οδική περατζάδα ώστε να χαρτογραφήσουμε οπτικώς το πεδίο δράσης, παρκάρουμε στο αψε-σβήσε, και βουρ για τσάρκα. Τι έχουμε δω ?  Χμ……

Ημίγυμνα γκομενάκια βλέπω να κινούνται προς την λίμνη, οπότε τα ακολουθώ ενστικτωδώς. Εδώ λοιπόν, στην επονομαζόμενη  και "More Beograda" ("Θάλασσα του Βελιγραδίου"), εκτός από την γκομενοθύελλα, υπάρχουν  και «παραλίμνιες» καφετερίες, μικρά ρεστοράν, χώροι ενοικίασης jet-ski, καγιάκ και ποδηλάτων θαλάσσης, σιδηρόφρακτη-περιφραγμένη παιδική παραλία, ντουζιέρες, νεανικά κλαμπάκια με ζωντανή μουσική και μεταμεσονύχτια παραποτάμια πάρτυ, και φυσικά όλα αυτά κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των ναυαγοσωστών !!!!

 Παρά το τεράστιο αριθμό επισκεπτών που δέχεται η πλαζ, επικρατεί τρομερή ευταξία και απρόσμενη οργάνωση. Ο μέσος Σέρβος μπορεί να μην έχει πολλά λεφτά στο πορτοφόλι του για να επενδύσει σε κάτι πιο μακροπρόθεσμο, αλλά πάντα θα έχει λίγα χρήματα για έναν καφέ στο μπρίκι ή μια μπίρα δίπλα στο ποτάμι… . Παντού υπάρχει ηρεμία, ο κόσμος περνάει καλά χωρίς πολλά έξοδα, χωρίς υπερβολές και ακρότητες. Η πινακίδα λέει ότι απαγορεύονται τα κατοικίδια και πραγματικά η απαγόρευση τηρείται ευλαβικά. Επίσης πουθενά δεν βλέπεις όλους εκείνους τους υπαίθριους μικροπωλητές που φορτώνονται την πραμάτεια τους στην πλάτη και περιδιαβαίνουν τους δημόσιους χώρους ζαλίζοντας τους θαμώνες για να αγοράσουν μαντήλια, σκουλαρίκια, ζώνες, παρεό, κουλούρια, βραχιόλια ρολόγια, γυαλιά, CDs και ότι άλλο μπορεί να βάλει ο ανθρώπινος νους. Δεν θέλω να σκέφτομαι πως θα είχε εξελιχθεί ένα αντίστοιχο εγχείρημα στο Ελλάντα. Αστυνομία δεν είδαμε πουθενά, αλλά δεν συντρέχει και λόγος για να είναι παρούσα εδώ.

Αμέριμνες μαμάδες να πλατσουρίζουν με τα μωράκια τους στα ρηχά, wannabe Ian Thorpes να επιδεικνύουν τις κολυμβητικές ικανότητες τους στα βαθιά (τι βαθειά δηλαδή, το μεγαλύτερο βάθος της λίμνης είναι με το ζόρι 6 μέτρα), άνθρωποι κάθε κοινωνικής τάξης και ηλικίας να φλυαρούν στα τραπεζάκια των παρακείμενων καφέ, παιδάκια να έχουν βρει τη χαρά τους τρέχοντας ελεύθερα πάνω-κάτω σε πια τεράστια έκταση χωρίς αυτοκίνητα και εμφανής κακοτοπιές κτλ κτλ 

Πάντως τεράστια εντύπωση μου προκάλεσε ο υπερμεγέθης αριθμών πανέμορφων γυναικών (κάλλιστα οι μισές από αυτές θα έκαναν καριέρα μοντέλου) που λιάζονταν στην πλαζ. Ψηλές, λυγερόκορμες, ευθυτενείς, με πολύ όμορφα πρόσωπα, θεικές καμπύλες και συμμετρικά ανατομικά χαρακτηριστικά. Με τόσα αθλητικά κορμιά που έχω δει τις τελευταίες 2 μέρες στην πόλη αναρωτιέμαι εάν τελικά υπάρχουν παχύσαρκοι άνθρωποι σε τούτη τη χώρα, κι αν όντως υπάρχουν σίγουρα θα τους κλειδώνουνε στα υπόγεια. Δεν εξηγείται αλλιώς αυτό το θέαμα….Θυμήθηκα τα λόγια ενός φίλου μου, που είχε πει ότι στο Βελιγράδι πηγαίνεις οπτικώς υγιής και φεύγεις  αλλήθωρος με τόσες κουκλάρες που κυκλοφορούν παντού !!!! 

Εντάξει μικρές Θεές οι Σερβιδούλες ξανθιές, μελαχρινές, καστανές η μια πιο όμορφη από την άλλη, αλλά δεν ήρθαμε (μόνο) για οφθαλμόλουτρο…πάμε παρακάτω, και συναντάμε ένα τρενάκι που μεταφέρει τους επισκέπτες στην ενδοχώρα «νησιού», περνώντας μέσα από γήπεδα τένις, γκολφ (σ.σ. εδώ εδρεύει και η Σερβική Ομοσπονδία Γκολφ και εδώ δημιουργήθηκε το πρώτο γήπεδο γκολφ σε ολόκληρη τη Σερβία), γήπεδα μπάσκετ και βόλευ, το οίκημα του Κωπηλατικού Ομίλου, χώροι για  paintball, ποδηλατόδρομοι και λωρίδες για τζοκινγκ, μικρά συντριβάνια και αχανή πάρκα περιτριγυρισμένα από πανύψηλα δένδρα και αδιαπέραστους θάμνους που δημιουργούν ένα καταπληκτικό μικροκλίμα με αρκετά χαμηλότερη θερμοκρασία από τις υπόλοιπες περιοχές του Βελιγραδίου. Αυτό το μοναδικό οικοσύστημα, δημιουργεί μια ξεχωριστή όαση στην ευρύτερη αστική περιοχή. Το μεγαλύτερο μέρος του «νησιού» καλύπτεται από άγρια βλάστηση, ακαλλιέργητες εκτάσεις και πυκνές συστάδες δένδρων ( βελανιδιές φτελιές, σημύδες, ιτιές και λεύκες) που δημιουργούν ένα φράγμα ήχου στο θόρυβο της πόλης και σου δίνουν την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ένα κανονικό δάσος.

 Στην βόρεια πλευρά του Ada Ciganlija βρίσκονται παραταγμένες μια σειρά από (θερινές κατά βάση) κατοικίες που επιπλέουν στα νερά του Σάβα. Οι κάτοικοι του οικισμού αυτού, βγαίνουν από τα κουκλίστικα ποταμόσπιτά τους και βουτάνε κατευθείαν στο ποτάμι ή περνάνε απέναντι για ψώνια με τις βαρκούλες τους. Πραγματικά είναι απίστευτο το σκηνικό με όλους αυτούς τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας, που έρχονται εδώ, κυρίως τα Σαββατοκύριακα, για να βρουν ένα εξαιρετικά ήσυχο καταφύγιο, για ξεκούραση, ψάρεμα, πικ-νικ, μπάρμπεκιου ή απλά περισυλλογή….….

Ανεβαίνω σε ένα πλωτό σπιτάκι για να τραβήξω φωτογραφίες, αλλά κανείς από τους γείτονες δε μου δίνει σημασία. Προχωρώ στον πλωτό διάδρομο που στηρίζεται σε μια σειρά πλαστικά βαρέλια, φτάνω στην είσοδο του ποταμόσπιτου αλλά κανείς δεν ασχολείται μαζί μου. Ακόμη και το λυκόσκυλο από το διπλανό σπιτάκι, σηκώνει το κεφάλι του με κοιτάζει και ξαναπέφτει να κοιμηθεί… Γαλήνιο τοπίο, με βαρκούλες να διασχίζουν το Σάβα κάτω από το λιοπύρι, ηλικιωμένους να κάνουν αργόσυρτα μακροβούτια, παιδάκια να ρεμβάζουν μισοκοιμισμένα σε αιώρες, και νεαρές παρέες να παίζουν χαρτιά σε ένα αυτοσχέδιο τραπέζι….

Ατενίζω το σκουρόχρωμο ποτάμι που χάνεται στον ορίζοντα και τις παρόχθιες τσιμινιέρες του Toplana Beograd δίπλα στο σύμπλεγμα των κατοικιών του μπλοκ 58…. Οι Σέρβοι είναι τρελοί για δέσιμο, εγώ δεν θα βουτούσα σε αυτό το βούρκο, ούτε για όλο το χρυσάφι του κόσμου. Τελικά σε κάθε τόπο οι άνθρωποι βρίσκουν τρόπους να κάνουν την ζωή τους περισσότερο υποφερτή, σκέφτομαι καθώς δρασκελίζω τον πλωτό διάδρομο που συνδέει το ποταμόσπιτο με την ακτή.

Μέσα στις τόσες αντιφάσεις και παραδοξότητες της πόλης, δεν φαίνεται να ξενίζει κανέναν επισκέπτη το γεγονός ότι στο Ada Ciganlija στεγάζονταν φυλακές μέχρι το 1941, και μόνο το βορειότερο τμήμα της (τότε νησίδας), το Gospodarska Mehana, αποτελούσε χώρο αναψυχής. Μάλιστα, σημαντικά γεγονότα της νεώτερης τοπικής ιστορίας έχουν λάβει χώρα εδώ, όπως για παράδειγμα η με συνοπτικές διαδικασίες εκτέλεση (στις 17/7/1946) από την (νεοσυσταθείσα) Κομμουνιστική Κυβέρνηση πολλών πολιτικών και στρατιωτικών προσωπικοτήτων που είχαν κατηγορηθεί και καταδικαστεί για συνεργασία με τους Ναζί, μεταξύ αυτών οι ιστορικοί ηγέτες των Chetniks, Draža Mihailović και Kosta Mušicki, καθώς και οι υπουργοί της κατοχικών κυβερνήσεων του Milan Nedić (Tanasije-Tasa Dinić, Đura Dokić και Velibor Jonić).

ΟΚ, πήραμε μια γεύση από Ada Ciganlija, περιτριγυρίσαμε και στο πιο «ευρωπαικό» εμπορικό κέντρο του Νέου Βελιγραδίου, περάσαμε και από Touristic Information Office που βρίσκεται μέσα στο κτήριο του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης, όπου μια ευγενέστατη κυρία (η οποία μας μίλησε με αληθινό πάθος για την ελληνοσερβική φιλία και τα αναρίθμητα ταξίδια που έχει πραγματοποιήσει στη χώρα μας) μας εφοδίασε με τους σχετικούς τουριστικούς χάρτες  τόσο του Βελιγραδίου όσο και της Βοιβοντίνας όπου θα είναι ο επόμενος ταξιδιωτικός προορισμός μας, και απάντησε λεπτομερώς σε όλες (και ήταν δεκάδες) τις απορίες μου…Μας ενημέρωσε επιπροσθέτως ότι το γραφείο των Τουριστικών Πληροφοριών που ψάχναμε – ανεπιτυχώς – στην Πλατεία Δημοκρατίας κατά  την προηγούμενη ημέρα, είναι όντως δυσπρόσιτο στο κοινό μιας και έχει μεταφερθεί μόλις προσφάτως σε νέα γραφεία με ελλειπέστατη σήμανση, ενώ οι περισσότεροι ταξιδιωτικοί χάρτες εξακολουθούν να το αναφέρουν στην παλιά του θέση. Περιχαρής που βρίσκομαι πλέον στο στοιχείο μου, με μια αγκαλιά γεμάτη χάρτες, είμαι έτοιμος να πάω όπου αποφασίσει η πλειοψηφία. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για πλέον για Destinators, GPS και άλλα τέτοια κουλά. Πείτε μου που θέλετε να σας πάω και θα σας έχω βγάλει δρομολόγιο σε 1 λεπτό.

Η ώρα πέρασε, και δεν προλαβαίνουμε να δούμε το Μαυσωλείο του Τίτο, το Kuća Cveća (=Σπίτι των Λουλουδιών)……μετά από μια μίνι σύσκεψη, (στην ουσία ένα brainstorming που θυμίζει εκείνα τα γραφικά συνέδρια με τις συνιστώσες του Σύριζα, όπου ο καθένας λέει το κοντό και το μακρύ του και στο τέλος δεν καταλήγεις πουθενά) αποφασίζουμε να μην χάσουμε επιπλέον χρόνο κλεισμένοι σε Μουσεία, αλλά να κινηθούμε προς τον Πύργο της Τηλεόρασης ή αλλιώς Πύργου του Avala. Ο Πύργος αυτός βρίσκεται χτισμένος στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, περίπου 16 χλμ νοτίως της πόλης. Κατά την διάρκεια των Νατοικών βομβαρδισμών ήταν από τα πρώτα σημεία που κυριολεκτικά ισοπεδώθηκαν (29-4-1999) διότι αποτελούσε τηλεπικοινωνιακό κόμβο. 

Μετά το τέλος των βομβαρδισμών ξαναχτίστηκε στο ίδιο σημείο (2010), και πάλι χρησιμοποιείται από την Κρατική Σερβική Ραδιοτηλεόραση. Ο σημερινός Πύργος που ατενίζει το Βελιγράδι από τα 204,5 μέτρα του, (έχει το σχήμα πυραύλου, έτοιμου για απογείωση, στηριγμένος επάνω σε τριγωνική βάση, κάτι σαν τρίποδας) καλύπτει τις ανάγκες μετάδοσης των ραδιοτηλεοπτικών σημάτων και είναι επισκέψιμος σε ορισμένα σημεία του. Με ένα χαμηλό αντίτιμο μπορεί ο επισκέπτης να ανέβει (αυστηρά μόνο με ασανσέρ) στην γυάλινη οροφή του, από όπου μπορεί να δει όλη την πεδιάδα στα πόδια του, καθώς και το Βελιγράδι.  Η πανοραμική θέα σου κόβει πραγματικά την ανάσα, αν και η γυάλινη επιφάνεια που καλύπτει τον όροφο δημιουργεί πολύ σοβαρό πρόβλημα στην φωτογράφηση… 

Οι επισκέπτες είναι λιγοστοί, γιατί η συγκοινωνίες είναι προβληματικές και λόγω της μεγάλης απόστασης από την πόλη, πρακτικά μόνο με ΙΧ μπορείς να έρθεις ως εδώ πάνω. Βέβαια η διαδρομή σε αποζημιώνει με το παραπάνω καθώς ο λόφος Άβαλα (βέβαια εδώ το λένε βουνό, αλλά τι σόι βουνό μπορεί να είναι αυτό το ύψωμα με μόλις 511 μέτρα, μόνο οι Σέρβοι μπορούν να μας το εξηγήσουν) είναι προστατευμένη από τη νομοθεσία περιοχή εδώ και 150 χρόνια και το πυκνό δάσος δημιουργεί ένα αδιαπέραστο τοίχος για τις ηλιακές ακτίνες καθώς ακολουθείς το περιφερειακό οδικό μονοπάτι που τυλίγει το Άβαλα. 

Μαγευτικό φυσικό τοπίο, με τα απειροελάχιστα  διερχόμενα οχήματα να σου υπενθυμίζουν ότι δεν βρίσκεσαι στην καρδιά ενός παρθένου δάσους αλλά απλώς 16 χλμ από την πολύβουη καρδιά του Βελιγραδίου. Ανεβαίνοντας σταδιακά προς την κορφή του Άβαλα, ξεπροβάλει σε ένα μικρό ξέφωτο στα δεξιά σου το  Μνημείο των Σοβιετικών Βετεράνω Πολέμου (Monument to the Soviet War Veterans). Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν ένα μνημείο αφιερωμένο στη μνήμη των Σοβιετικών πολεμιστών που έχασαν την ζωή τους στην απελευθέρωση του Βελιγραδίου από τη Ναζιστική κατοχή, αλλά τελικά πρόκειται για ένα μνημείο εις μνήμην των θυμάτων ενός τραγικού αεροπορικού ατυχήματος που σημειώθηκε στις 19/10/1964, όταν ένα αεροσκάφος, που μετέφερε Σοβιετικούς βετεράνους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι οποίοι θα μετείχαν στις εορταστικές εκδηλώσεις για την 20^η επέτειο από την απελευθέρωση της πόλης, κατέπεσε στο σημείο αυτό. Τελικά εάν σου είναι γραφτό να πεθάνεις σε έναν συγκεκριμένο  τόπο, θα πεθάνεις εκεί  έστω και με καθυστέρηση 20 ετών.

Κατεβαίνουμε από τον Πύργο της Τηλεόρασης και βρισκόμαστε περικυκλωμένοι από υπαίθριους μικροπωλητές. Και δω σουβενίρ και ενθύμια από τη Σερβία, με τις εθνικές σημαιούλες και τα μάλλον κακόγουστα μαγνητάκια για το ψυγείο να κατέχουν τα πρωτεία. Οι τιμές είναι μάλλον τσιμπημένες σε σχέση με το κέντρο της πόλης και η ποικιλία περιορισμένη. Φυσικά ούτε κουβέντα να γίνεται για αποδείξεις…μαύρη αγορά κι άγιος ο θεός…Κινούμαστε με τα πόδια  νοτιανατολικώς του Πύργου και φτάνουμε στο λόφο του Σερβικού Αγνώστου Στρατιώτη. Όπως όλες οι χώρες του κόσμου, έτσι και η Σερβία  έχει ανάγκη να καλλιεργεί την εθνική συνείδηση, να προασπίζει την κοινή μνήμη και να τονίζει την κοινή καταγωγή του λαού της. 

Το Μνημείου του Σερβικού Αγνώστου Στρατιώτη είναι μάλλον λιτό. Βρίσκεται στην κορυφή ενός λοφίσκου (στο σημείο όπου κάποτε ανθούσε η μεσαιωνική πόλη του Žrnov), στον οποίο φτάνεις αφού ανέβεις μια μακριά σειρά από σκαλοπάτια. Δεξιά κι αριστερά υπάρχει χαμηλή βλάστηση καθώς στόχος των δημιουργών του μνημείου είναι φυσικά να κρατήσει καρφωμένο το βλέμμα του επισκέπτη στο Μνημείο, το οποίο ξεπηδά όλο και ποιο καθαρά μπροστά σου μετά από κάθε βήμα. Φτάνοντας στη βάση του μνημείου, θαμάζουμε τις Καρυάτιδες, που σαν νέοι Άτλαντες ,κρατούν στο κεφάλι τους την οροφή του Μνημείου. Αρχικά το μνημείο κατασκευάστηκε (1938) κατόπιν σχετικής εντολής του Βασιλέα της Γιουγκοσλαβίας Αλεξάνδρου του Α΄, για να τιμηθούν οι νεκροί των Βαλκανικών Πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην προσπάθεια να τιμηθούν οι νεκροί όλων των εθνοτήτων που συναποτελούσαν την τότε Γιουγκοσλαβία και να τονισθεί  η κοινή συνεισφορά όλων στην διαμόρφωση της κοινής πατρίδας το μνημείο κοσμούν 6 γυναικείες μορφές με λαικές ενδυμασίες που προδίδουν την εθνοτική και τοπική τους προέλευση ( μια Σερβίδα από τη Šumadija (Šumadinka), μια γυναίκα από τη Slavonia και την Vojvodina (Panonka), μια αγρότισσα από το Μαυροβούνι και το Κόσοβο, μια τυπική Κροάτισσα με φορεσιά των Δαλματικών Ακτών (Dalmatinka)και της Zagorje (Zagorka) και τέλος μια Σλοβένα και μια «Μακεδόνισα»).

Όπως σε όλη τη Σερβική επικράτεια, έτσι και δω υπάρχει διάχυτη μια νοσταλγική διάθεση για το πρόσφατο παρελθόν, τότε που η Σερβική πρωτεύουσα ήταν η βασίλισσα των πόλεων όλης της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Θα πάρει αρκετά χρόνια στους Σέρβους να συνειδητοποιήσουν ότι το πρότζεκτ Γιουγκοσλαβία έφτασε στο τέλος του και από δω και πέρα θα πρέπει να πορευθούν μόνοι τους.

Καλή η ιστορία, αλλά ο καθαρός αέρας του βουνού μας άνοιξε την όρεξη. Και μιας και περάσαμε όλη την ημέρα σχετικώς αντισυμβατικά, δηλ. χωρίς ούτε μια επίσκεψη σε μουσείο, αποφασίζουμε να κάνουμε μια καθαρά συμβατική, τουριστική κίνηση. Επίσκεψη για φαγητό στην Στανταρλία. 

Έχω τις αντιρρήσεις μου αλλά κάνω πέτρα την καρδιά μου. Δίνω την εντολή στο εσωτερικό μου GPS και σε λίγα δευτερόλεπτα παραδίδω οδηγίες για το πώς θα κινηθούμε προς τα εκεί. Εξυπακούεται ότι διαλέγω εσκεμμένα ένα δρομολόγιο που θα μας φέρει στην ανατολική πλευρά της πόλης (την οποία ουδόλως έχουμε τιμήσει μέχρι στιγμής). Καλή επιλογή διότι τώρα διασχίζουμε την οδό Δουνάβεως (Dunavska), που όπως υποδηλώνει και το όνομά της, ακολουθεί την πορεία του ποταμού. Ειδικά στα προάστια υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με αστικό πράσινο και τα πάρκα αγκαλιάζουν αρμονικά τις υψηλές πολυκατοικίες. Συνεχιζουμε να κινούμαστε βορείως και πάντα παραλλήλως με τον Δούναβη, και αφήνουμε πίσω μας το γήπεδο της OFK Βελιγραδίου.

Μέσω της Λεωφόρου Despota Stefana προσεγγίζουμε την παλιά Μποέμικη συνοικία της πόλης όπου ακόμη και σήμερα στεγάζει την πολιτιστική ζωή του Βελιγραδίου. Η περιοχή θυμίζει πολύ έντονα Πλάκα, και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ντόπιων δεν μας πείθουν για όσα θέλουν να πρεσβεύουν για την περιοχή αυτή. Οι ντόπιοι συγκρίνουν την Skadarlija με την παριζιάνικη συνοικία της Montmartre αλλά τη μόνη ομοιότητα που βλέπω είναι στην πολιτική των τιμών, όπου τα ίδια προιόντα πωλούνται εδώ σε αρκετά υψηλότερες τιμές σε σχέση με άλλες περιοχές της πόλης. 

Παρκάρουμε σχετικά κοντά στην Σκανταρλία και μπαίνουμε στον  πλακόστρωτο δρόμο που οδηγεί στις τοπικές ταβέρνες (καφάνες). Κλίμα ζεστό, αρκετά φιλικό αλλά ολοφάνερα τουριστικό. Κράχτες έξω από κάθε μαγαζί, Μια τύπισσα έχει ντυθεί αρχόντισσα εποχής, κάτι σαν Μαντάμ Σουσού αλλά στο πιο σουργελέ και μας καλεί στο μαγαζί που προμοτάρει. Πιάνουμε μια συζήτηση στο δρόμο κι από όσα καταλαβαίνω, πρέπει να υπάρχουν κεσάτια στη δουλειά καθώς η υπερπληθώρα μαγαζιών έχει μειώσει τα κέρδη τους ενώ και οι επισκέπτες έχουν γίνει πιο υποψιασμένοι απέναντι σε όλα αυτά τα ντεμέκ «παραδοσιακά» καπηλειά. Γενικά, η οικονομική κρίση έχει μειώσει τις αφίξεις και συνακόλουθα και το εύκολο κέρδος. Μέσα σε όλα τα άλλα ακούσαμε και τον κλασικό αστικό μύθο (αλήθεια σε πόσες πόλεις δεν έχω ξανακούσει την ίδια ιστορία), ότι οι γνωστοί πότες του Βελιγραδίου, οι «καφανίστες», διαφέρουν ριζικά από όλους τους κοινούς μεθύστακες της υφηλίου, καθώς πίνουν μόνο όσο βρίσκονται στην καφάνα, όπου η παρέα, η λαική μουσική, τα καρό τραπεζομάντιλα, η ιδιαίτερη μυρωδιά του μαγειρείου και γενικότερα η μυσταγωγία της καφάνας είναι οι ουσιαστικοί παράγοντες και οι βαθύτερες αιτίες της οινοποσίας.

Παντού βλέπουμε καφάνες. Πρόκειται για κάτι που μοιάζει αρκετά με την ελληνικές ταβέρνες. Παραδοσιακά φαγητά, κυρίως για κρεατοφάγους, με γερές δόσεις πάπρικας, καλό ντόπιο ρακί, και με συνοδεία ζωντανής λαικής μουσικής. Στη Σκαντάρλια βρίσκονται κάποιες από τις πιο παλιές καφάνες του Βελιγραδίου, τα τελευταία χρόνια (δυστυχώς) αναμεμειγμένες με καινούργια μοντέρνα εστιατόρια και μπαρ που απλά διατηρούν το όνομα και έχουν αναμείξει το κλασικό μενού με πολλά ξενόφερτα πιάτα. Επιλέγουμε μια (εγώ βασικά πεινάω οπότε έχω ψηφίσει λευκό) και μπουκάρουμε. 

Η Σερβική κουζίνα μοιάζει αρκετά με την δική μας. Μπόλικα πιάτα με κόκκινο κρέας, μπουρέκια με γέμιση από κρέας, σπανάκι, τυρί, πικάντικα σουτζουκάκια (εδώ τα λένε Ćevapi, και σερβίρονται συνήθως σε μερίδες των 10 τεμαχίων), μπιφτέκια (=pljeskavica)  γεμιστά η απλά, που πολλές φορές συνοδεύονται από καιμάκι (kajmak), πίτες (=Gibanica), ένα είδος φασολάδας με κρεμμύδια και την πανταχού παρούσα πάπρικα (Pasulj,) ψαρόσουπες με ποταμόψαρα (Riblja čorba), γεμιστές πιπεριές (Punjene Paprike), ντολμαδάκια (Sarma), γενικώς ψητά στα κάρβουνα δηλαδή μπάρμπεκιου…Και από ποτά Ρακί, τοπικά κρασιά και μπόλικη μπύρα (pivo) με πιο δημοφιλείς την Jelen (Ελάφι) και την Lav (Λιοντάρι)… Φάγαμε, ήπιαμε, μας έκανε και το κεφάλι καζάνι η ορχήστρα του μαγαζιού (με ακορντεόν και βιολιά πάνω από το κεφάλι μας κι έναν ξάδελφο του Κακοφωνίξ που νόμιζε ότι βρίσκονταν στο American Idol), μεράκλωσαν μια θείτσα κι ένας θείτσος από την διπλανή παρέα, είπανε και 3-4 τραγούδια να θυμηθούν τα νιάτα τους… tragic…..  Πληρώσαμε και ….doviđenja (= Goodbye). Χαλαρή βολτίτσα στα περιξ, χαζέψαμε λίγο τις βιτρίνες των μαγαζιών και χαζέψαμε ακόμη περισσότερο όταν ένας υπαίθριος μικροπωλητής μας ζητούσε 15 ευρώ ακατέβατα για ένα, λέει, χειροποίητο μπακιρένιο φωτιστικό….Τον στείλαμε στην ευχή της Παναγίας για να μην τον στείλουμε πουθενά αλλού, και δρόμο…. Χαθήκαμε στα στενά της Kosancicev Venac, την περιοχή που βρίσκεται κάτω από το Kalemegdan και μέχρι τη γέφυρα Μπράνκοφ (Brankov most) και είναι η παλαιότερη γειτονιά του Βελιγραδίου….. παλιά αρχοντικά με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, πολλά  όμως από αυτά όμως δυστυχώς έρημα και παρατημένα στην τύχη τους περιμένουν σιωπηλά την σωτηρία τους, πλακόστρωτα δρομάκια με χαμηλό φωτισμό, παλιά αυτοκίνητα και μέσα από τα στενάκια να διακρίνεται το ποτάμι που κυλά σιωπηλά μέσα στη νύχτα…..Ωραία πόλη, θα ξανάρθουμε…..