Houseboats and pile dwellings on Sava river, Ada Ciganlija, Belgrade

North(ern) Kosovska Mitrovica panoramic view

The Orthodox Church of St. Demetrius located on a hill above North(ern) Kosovska Mitrovica, in Kosovo. 

The town served as the de facto capital of the North Kosovo region which refused to work with the institutions of the Republic of Kosovo. Therefore, local Serbs formed the Assembly of Community of Municipalities, supported only by Serbia. However, with the signing of the 2013 Brussels Agreement between the governments of Kosovo and Serbia, Serbia officially dropped its support for the assembly, agreeing to create a new Community of Serb municipalities, an association of municipalities with Serb majorities in Kosovo. Its assembly will have no legislative authority and the judicial authorities will be integrated and operate within the Kosovo legal framework.

Messolonghi, Greece

Εκβολές Λουδία

Ο Λουδίας ή Λυδίας, ή και Λοιδίας, κοινώς Μαυρονέρι, (και επί τουρκοκρατίας Καρά Ασμάκ), ξεκινά το ταξίδι του από τις πλαγιές του Πάικου κοντά στην Αραβησσό και κυλά νοτίως διαρρέοντας τους νομούς Πέλλας, Ημαθίας και Θεσσαλονίκης προτού εκβάλλει στο Θερμαϊκό κόλπο. Γενικά είναι ένα από τα "άσημα" ποτάμια της Ελλάδας και σε καμία περίπτωση δεν φτάνει την αίγλη των γειτονικών του , Αλιάκμονα και Αξιού. Στις μέρες μας λειτουργεί ουσιαστικά ως αποστραγγιστική τάφρος που δέχεται τα στραγγιστικά νερά του μεγαλύτερου τμήματος του αρδευτικού δικτύου της πεδιάδας Θεσσαλονίκης – Γιαννιτσών και τα νερά της ευρύτερης λεκάνης απορροής.

Θεωρείται ένας από τους πιο ρυπασμένους ποταμούς της Βόρειας Ελλάδας γιατί παροχετεύει μεγάλο οργανικό φορτίο από τις βιομηχανίες γάλακτος και ζαχάρεως. Στις εκβολές του όμως, που βρίσκομαι περίπου στο ύψος της διασταύρωσης του Κλειδίου, σχηματίζει ένα αισθητικά μοναδικό τοπίο με χαμηλή βλάστηση, αμμοθίνες που πλαισιώνονται από τις πασσαλόκτιστες καλύβες του άτυπου οικισμού των ψαράδων της περιοχής.

Η πρόσβαση στην περιοχή είναι ιδιαίτερα εύκολη καθώς από τον κόμβο του Κλειδίου, στρίβουμε στο παράδρομο με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη και πιο συγκεκριμένα προς την παλιά σιδερένια γέφυρα του Λουδία. Εκεί υπάρχει μπάρα καθώς και σχετική ένδειξη που καθοδηγεί τον οδηγό στη γέφυρα επάνω από τον Εθνική όδο και εν συνεχεία όλο ευθεία στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που περνώντας μέσα από χωράφια, φτάνει μέχρι τις εκβολές του Λουδία και τη θάλασσα, από όπου πολλοί ερασιτέχνες ψαράδες ξεκινούν τις θαλάσσιες εξορμήσεις τους για λαβράκια, κεφαλόπουλα και γλώσσες. 

Φτάνοντας στις εκβολές μπορούμε να θαυμάσουμε τις καλύβες των μυδοκαλλιεργητών που βρίσκονται απέναντι ή κάποιον αργυροπελεκάνο που συνήθως αναζητά την τροφή του εκεί κοντά. Επίσης το χειμώνα, τα φοινικόπτερα, οι πρασινοκέφαλες και οι λαγγόνες είναι συχνό θέαμα στην περιοχή. Μέσα στη θάλασσα θα παρατηρήσουμε τα λεγόμενα «πασσαλωτά» μυδοτροφεία, όπου κρέμονται τα διχτάκια στα οποία μεγαλώνουν τα μύδια: ένας τόπος ξεκούρασης που προτιμούν πολλοί γλάροι και κορμοράνοι. Η θάλασσα στο σημείο αυτό είναι τόσο ρηχή από τις φερτές ύλες του ποταμού, τόσο που  πολλές φορές η πλάβα (βάρκα χωρίς καρίνα) κολλάει μερικές φορές στην άμμο.
Στην περιοχή πέριξ της εκβολής του ποταμού, καθημερινά βόσκουν δεκάδες ζώα από τα κοντινά μαντριά.Λίγο πιο κάτω ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος  καταλήγει στο μικρό ναό του Αγίου Νικολάου, ο οποίος είναι χτισμένος ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Από δω ξεκινά μία διαδρομή σε χωματόδρομο, άγνωστη για τον περισσότερο κόσμο, που συνήθως χρησιμοποιούν οι γεωργοί της περιοχής. Στην υγροτοπική ζώνη στα δεξιά σας που μεσολαβεί μεταξύ του δρόμου και των καλλιεργειών θα δείτε όλο το χρόνο και σε μεγάλους αριθμούς  βαρβάρες.

 Μέχρι τη δεκαετία του 1970 η περιοχή εδώ ήταν μια ρηχή λιμνοθάλασσα που φιλοξενούσε τα λεγόμενα γιοβάρια (ιχθυοτροφεία), αλλά αποξηράνθηκε για να αποδοθεί ως γεωργική γη.

 

Τυπική καλύβα ψαράδων της περιοχής

 

Οι πελάδες της Κλείσοβας / Pelades in Klisova Lagoon

Οι πελάδες, οι μικρές, ταπεινές ξύλινες κουκίδες στη μέση της θαλάσσιας απεραντοσύνης υπήρξαν επί αιώνες τα απάνεμα καταφύγια που προστάτευαν τους ψαράδες της λιμνοθάλασσας από τα απροσδόκητα μπουρίνια. 

Άλλοτε χρησίμευσαν ως χώροι σύναξης, συνάθροισης, καταμέτρησης της καθημερινής ψαριάς αλλά ενίοτε και περιστασιακής ουζοκατάνυξης κατά τις  ατέλειωτες κρύες χειμωνιάτικες βραδιές. Χτισμένες σε στρατηγικά σημεία της λιμνοθάλασσας (επάνω ή δίπλα σε νησίδες στην Τουρλίδα ή την Κλείσοβα), φτιαγμένες με φθηνά, αυτοφυή, φυσικά υλικά, απόλυτα εναρμονισμένες με το λιτό, φυσικό περιβάλλον της λιμνοθάλασσας, φιλοξένησαν  κατά καιρούς όλους τους άοκνους εργάτες της λιμνοθάλασσας που έφταναν εδώ με τις γάιτες τους ( τις μικρές,χαμηλές, χωρίς καρίνα,και με πολύ μικρό βύθισμα, βάρκες που χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε υπήνεμους κόλπους ή λιμνοθάλασσες όπως αυτή του Μεσολογγίου). 

Οι πελάδες της Κλείσοβας , καθισμένες αρμονικά επάνω σε ομοιόμορφα τοποθετημένους πασσάλους από φτελιές, με ψάθινες επενδύσεις στους τοίχους και τις οροφές τους, φαντάζουν σάνα ξεπηδούν από το βυθό της θάλασσας.