Serbian tour

Η πρώτη διαδρομή (Θεσσαλονίκη – Βελιγράδι) είναι περίπου 640 χιλιόμετρα  και η διάρκεια του ταξιδιού υπολογίζεται τουλάχιστον 7-8 ώρες… Λίγο μετά τη Χαλκηδόνα πιάνουμε τον Ε-75 που θα μας οδηγήσει κατευθείαν στο Βελιγράδι. To τοπίο τυπικό αγροτικό , μεσογειακό , με οπωροφόρα δένδρα μέχρι τα σύνορα (Έύζωνοι). Τα τελωνεία φισκαρισμένα από Ι.Χ. (φορτωμένα μέχρι επάνω σε βαθμό που να μην μπορείς να δεις το εσωτερικό τους) Σέρβων και Σκοπιανών που πηγαίνουν ή γυρίζουν από τις παραλίες της Πιερίας και της Χαλκιδικής. Τι κουβαλάνε οι άνθρωποι ? την Άρτα και τα Γιάννενα…. 

Οι αγουροξυπνημένοι τελωνειακοί μοιάζουν να κάνουν αγγαρεία. Παραδόξως, ξεμπερδεύουμε στα γρήγορα με τα γραφειοκρατικά και στα 2 τελωνειακά φυλάκια και αφού φουλάρουμε βενζίνη (σημαντικά φθηνότερη στη Σκοπιανή πλευρά των συνόρων) συνεχίζουμε ακάθεκτοι προς το Βορρά. Προσπερνάμε τα Καζίνο της Γευγελής όπου οι Ελληνες "πατριώτες"στενάζουν στις πράσινες τσόχες των "μισητών" γειτόνων. Είμαστε πλέον στο έδαφος των Σκοπίων αλλά το τοπίο παραμένει ίδιο. Κλασικό αγροτικό, ημιορεινό, απλά εδώ έχουν περισσότερα αμπέλια που διακόπτονται από μικρά ποταμάκια που φαίνεται ότι συναντούν κάπου στο βάθος τον Αξιό..

Μπαίνουμε στην κοιλάδα του Βαρντάρ (Αξιού) που θυμίζει λίγο από Τέμπη (Στενά Δεμίρ Καπού, όπως μας ενημερώνει η σχετική πινακίδα). Οι ντόπιοι υπερηφανεύονται ότι αποτελεί το ωραιότερο κομμάτι της διαδρομής μέχρι την πόλη των Σκοπίων. Μπαινοβγαίνουμε σε μικρά, ασυντήρητα, κακοφωτισμένα τούνελ, βουβά απομεινάρια της πάλαι ποτέ κραταιάς Γιουγκοσλαβίας, αλλά ακολουθούμε με θρησκευτική ευλάβεια τα όρια ταχύτητας (ποτέ δεν ξεφεύγουμε πάνω από 100 χλμ γιατί ο δρόμος έχει μόνο μια λωρίδα ανά κατεύθυνση, ενώ συχνά πυκνά κολλάμε πίσω από νταλίκες) και φυσικά τα φώτα αναμμένα (μέρα-νύχτα) καθώς η τοπική τροχαία στήνει καραούλι δεξιά και αριστερά και κοπανάει πρόστιμα, ειδικά στους παραβάτες που φέρουν αλλοδαπές πινακίδες.  

Ο δρόμος έχει πολλά μπαλώματα και πολύ περισσότερες λακούβες, ενώ και οι στροφές είναι πολλές και συνεχόμενες. Υπάρχουν πολλά χωματουργικά έργα σε εξέλιξη και οι ταμπέλες με την σημαία της Ε.Ε. υποδηλώνουν ξεκάθαρα, το ποιος πληρώνει τον τελικό λογαριασμό. Παρά ταύτα είναι φανερή η προσπάθεια για βελτίωση ολόκληρου του οδικού δικτύου και οι ντόπιοι τρέφουν μεγάλες προσδοκίες από την πιθανή είσοδο τους ως επίσημο μέλος στην Ε.Ε. Κατά τα λοιπά, το ποτάμι ρέει στα αριστερά μας, ενώ οι βραχώδεις πλαγιές της κοιλάδας πέφτουν κατακόρυφα στις πραγματικά καταπράσινες όχθες του.

Διόδια στα Σκόπια: Πονεμένη ιστορία. Oι υπάλληλοι κλασικοί μπουρτζόβλαχοι, αγνοούν και τα στοιχειώδη σε ξένες γλώσσες αλλά μόλις δουν ξένο όχημα κατευθείαν η κλασική ατάκα «one euro»…..η πραγματική αντιστοιχία του κανονικού αντιτίμου (50 din) είναι λιγότερη από 1 ευρώ αλλά καθώς δεν έχουμε ούτε τοπικά νομίσματα, ούτε διάθεση και χρόνο για καυγά, πληρώνουμε το «one euro» και προχωράμε. Σύνολο διοδίων 3, άρα 3 ευρώ…..Το τοπίο μετά την κοιλάδα του Βαρντάρ παραμένει αδιάφορο, ο δρόμος, γεμάτος μπαλώματα, περνάει μέσα από πεδιάδες και χαμηλούς λόφους με υποτονική βλάστηση ενώ στο βάθος διακρίνονται χωριουδάκια σκαρφαλωμένα στις πλαγιές των βουνών με τα καμπαναριά των εκκλησιών τους να ξεπροβάλουν μέσα στην γενική θολούρα… Μετά το Čaška αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους και χωριά με μιναρέδες, απτή υπενθύμιση στον επισκέπτη ότι το Ισλάμ έχει βαθιές ρίζες και σε αυτή τη γωνιά των Βαλκανίων. 

Λίγο πριν το Αεροδρόμιο των Σκοπίων, πληρώνουμε  νταβατζιλίδικα το τελευταίο one euro στο σταθμό διοδίων (Petrovec) και αποφασίζουμε να ανταλλάξουμε κάποια χρήματα στο τοπικό νόμισμα για το ταξίδι της επιστροφής. Προκρίνουμε την λύση της επόμενης μεγάλης πόλης και φυσικά επιλέγω το Κουμάνοβο. Παρακάμπτουμε τον βασικό οδικό άξονα (Ε-75) και μπαίνουμε στο Κουμάνοβο….Φτωχικά σπίτια και αθίγγανοι παντού να πουλούν τα πάντα στη μέση του δρόμου… Προσπαθούμε να βρούμε ένα ΑΤΜ, έχοντας πάντα κατά νου την τροχαία. 

Το Κουμάνοβο δοκιμάστηκε άγρια από τις εθνοτικές ταραχές του 2001. Πόλη παραμεθόριο (τα σύνορα με την Σερβία απέχουν μόνο 12 χλμ) πολυεθνική, με μεγάλο πληθυσμό Σέρβων και Αλβανών, Βλάχων, Τούρκων και κυρίως Ρομά έγινε το θέρετρο αιματηρών συγκρούσεων. Ακόμη και τώρα το παρελθόν στοιχειώνει την πόλη. Τόσο μέσα στην πόλη, όσο και στα τριγύρω χωριά, οι επιγραφές με τα τοπωνύμια είναι γραμμένες σε 3 γλώσσες (Σκοπιανά, Σέρβικα και Αλβανικά) αν και σε πολλές από αυτές έχει παρέμβει κάποιο αόρατο χέρι με σπρέι και έχει σβήσει την μια ή τις 2 άλλες γλώσσες. Εθνοτική μηδενική ανοχή σε όλο της το μεγαλείο…αναλόγως με το ποια γλώσσα έχει παραμείνει ανέπαφη στην πινακίδα, κατανοείς και την εθνοτική πλειοψηφία των κατοίκων της συγκεκριμένης περιοχής. 

Βρίσκουμε την κεντρική πλατεία και επιχειρώ να βγάλω άκρη με τα κυριλλικό αλφάβητο στο ΑΤΜ. Παντού ελληνικές τράπεζες, Πειραιώς και Alpha Bank…..Οι πολιτικές διαφορές παραμένουν αλλά το κεφάλαιο δεν έχει ούτε πατρίδα, ούτε σύνορα…. Μπλοκ με πανάρχαιες, σοσιαλιστικού τύπου, εργατικές κατοικίες μέχρι το κέντρο της πόλης. Τελικά μετά από 2-3 ΑΤΜ που υπολειτουργούν, παίρνω τα λεφτά μου και ξεκινάμε…

Είναι Σάββατο και η πόλη πρέπει να έχει παζάρι, αλλιώς δεν εξηγείται το κομφούζιο που επικρατεί. Δεκάδες ποδηλάτες με κρεμασμένες σακούλες με ψώνια, στο ποδήλατό τους, έχουν πλημμυρίσει τους δρόμους….Πιπεριές, ντομάτες, κρεμμύδια, καρπούζια, πεπόνια και καλαμπόκια έχουν την τιμητική τους. Κυκλοφοριακό χάος στο φουλ, μαυροντυμένες γιαγιάδες να ξεπουλάνε την πραμάτεια τους σε αυτοσχέδιους πάγκους, εθνικιστικά συνθήματα στους τοίχους, ένας ταλαίπωρος τροχονόμος που προσπαθεί να επιβληθεί σε όλο αυτό το λεφούσι αλλά κανείς δεν φαίνεται να τον λαμβάνει υπόψη στα σοβαρά. 

Σκυλιά, γατιά, κοτόπουλα τριγυρνάνε ανάμεσα Μερσεντές με φιμέ τζάμια και τρακτέρ Yugo, τσιγγάνοι προσπαθούν να φορτώσουν ένα ψυγείο σε ένα τρίκυκλο που κοντεύει να κλατάρει, μανάδες κυνηγάνε τα  παιδιά τους, κορναρίσματα, φωνές, κακό ….εικόνες σουρεάλ….εδώ είναι «Βαλκάνια δεν είναι παίξε-γέλασε»…..σε τέτοιες στιγμές θυμάμαι την ατάκα «εάν δεν μπορείς να γλυτώσεις τον βιασμό, τουλάχιστον κάτσε κι απόλαυσέ τον»…..όλοι είναι βιαστικοί, όλοι είναι τσιτωμένοι αλλά κανείς δεν κάνει τίποτα για να ξεμπλοκάρουμε….έχουμε φρακάρει στη μέση του δρόμου, άλλα οχήματα, παρά το γεγονός ότι βλέπουν το χάος, έρχονται και μας κλείνουν το δρόμο από πίσω…..με τα πολλά, και μετά από κανένα πεντάλεπτο ψιλομανούρας ξεκινάμε….κάνουμε τη βλακεία να ακολουθήσουμε την διαδρομή που μας υποδεικνύει το χαζό-destinator και τώρα είμαστε σε ένα παράδρομο στην εξοχή με κατεύθυνση προς Σερβία αλλά δεν βλέπουμε πουθενά τον Ε-75, ούτε κάποια πινακίδα που να μας δείχνει το δρόμο για να βγούμε στην βασική οδική αρτηρία.

 Ο ήλιος βαράει γερά και να νεύρα μου έχουν γίνει τσατάλια…Σταματάω σε ένα μαγαζί όπου 2 αργόσχολοι μεσήλικες χαβαλεδιάζουν, για να τους ρωτήσω πως πάω στο Belgrade… με κοιτάζουν σαν εξωγήινο… δοκιμάζω το Beograd… Αν δεν ανταποκριθούν ούτε και τώρα, θα ρωτήσω στα ποντιακά…..Ξάφνου ο ένας τύπος (αργόσχολος Νο1) κοιτάζει τις πινακίδες μας, ψελλίζει κάτι στα Σκοπιανά, με την κλασική βαλκανική ηρεμία μου κάνει νόημα να περιμένω, και εξαφανίζεται μέσα στο μαγαζί. Περνάει κάνα τρίλεπτο, που μοιάζει αιώνας, και αποφασίσω να φύγουμε…Ο αργόσχολος Ν2 μου κάνει νόημα να περιμένω. Σε λίγο ο αργόσχολος Ν1 εμφανίζεται στην πόρτα του καταστήματος, κλειδώνει το μαγαζί μπαίνει μαζί με τον αργόσχολο Ν2 σε ένα ασημί φορτηγάκι και μου κάνει νόημα να τον ακολουθήσω….

Ακολουθούμε ένα τρελό δρομολόγιο μέσα από ένα στριφογυριστό καρόδρομο, μπαίνουμε σε κάτι φτωχικούς οικισμούς με ξύλινα και πλίθινα σπιτάκια και τραγικούς κηπίσκους , με παιδάκια να μας χαιρετάνε από τα παράθυρα των άβαφων σπιτιών και μείς να ανταποδίδουμε….δεν ξέρω που πάμε, αλλά νοιώθω πολύ οικείο το όλο περιβάλλον…σε λίγο σταματάμε διότι από την αντίθετη κατεύθυνση του χωματόδρομου ξεπροβάλει ένα τρακτεράκι (κατάλοιπο της εποχής του Τίτο), κάνουμε όλοι στην άκρη για να περάσει και συνεχίζουμε…μετά από κάνε 5λεπτο βγαίνουμε στο μεγάλο δρόμο. Τα φιλαράκια μας από το φορτηγάκι μας δείχνουν προς τον Βορρά, εκεί που ξεπροβάλει το τεράστιο toll των Σερβοσκοπιανών συνόρων, τους ευχαριστούμε θερμά, χαιρετιόμαστε (όλα αυτά στην κοινή βαλκανική νοηματική γλώσσα) και συνεχίζουμε…Άιντε (υπερεθνική βαλκανική φράση που υποδηλώνει αυτό που λέμε στα νεοελληνικά let’s go!!!)…...Τέτοια φαινομενικώς ασήμαντα περιστατικά, γιγαντώνουν την πίστη μου ότι οι άνθρωποι όλων των χωρών δεν έχουμε τίποτα απολύτως να μοιράσουμε, τίποτα να χωρίσουμε, τίποτα απολύτως για να μαλώσουμε…Είναι στιγμές που ένα απλό ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ηχεί τόσο φθηνό και τόσο μικρό για να εκφράσει τα αισθήματά μου….

Συνεχίζουμε ακάθεκτοι, πλησιάζουμε τα σύνορα και μπαίνουμε στην σχετική ουρά των οχημάτων που πρόκειται να εξέλθουν από την ΠΓΔΜ. Σε 3 ώρες έχουμε διασχίσει ολόκληρη την ΠΓΔΜ από το νότο μέχρι το βορρά. Στο λεπτό βρισκόμαστε περικυκλωμένοι από ένα σμήνος ρακένδυτων πιτσιρικιών που ζητιανεύει ασύστολα. Κάποιος σέρνει έναν ανάπηρο σε ένα καροτσάκι και απλώνει το χέρι σε κάθε όχημα….Εικόνες από τον «Καιρό των τσιγγάνων» του Κουστουρίτσα ξεπηδάνε στο μυαλό μου. Οι Σκοπιανοί τελωνιακοί αδιαφορούν τελείως για τους ζητιάνους και την εικόνα που σχηματίζει ο επισκέπτης για τη χώρα τους. Τελειώσαμε γρήγορα τα γραφειοκρατικά και βρισκόμαστε πλέον στο σερβικό τελωνειακό φυλάκιο…Εδώ είναι πιο επαγγελματικά τα πράγματα…κοιτάζουν πιο προσεκτικά τα έγγραφά μας, τα διαβατήρια, την πράσινη κάρτα του οχήματος κτλ Ξεμπερδέψαμε κι από δω και  φύγαμε για Βελιγράδι. Το τοπίο εδώ είναι λίγο διαφορετικό…εντελώς πεδινό έδαφος και πολλά μικρά χωριά, όλα με εντυπωσιακούς φρεσκοχτισμένους μιναρέδες. 

Εδώ είναι η κοιλάδα του Πρεσέβου και του Μπουγιάνοβατς με το αλβανικό στοιχείο (>90% του πληθυσμού) να κάνει κάτι παραπάνω από εμφανή την παρουσία του. Και εδώ είχαν υπάρχει εχθροπραξίες (μέχρι και φέτος) μεταξύ Σέρβων και Αλβανών και η περιοχή μυρίζει μπαρούτι. Οι Αλβανοί θέλουν να ενώσουν την περιοχή αυτή με το γειτονικό Κόσσοβο, ενώ οι Σέρβοι δηλώνουν ότι θα χυθεί αίμα εάν υπάρξει έστω και απλή υποψία για μια τέτοια εξέλιξη. O δήμαρχος του Μπουγιάνοβατς, Shaip Kamberi, ανέφερε πρόσφατα ότι το ζήτημα των Αλβανών στην Κοιλάδα του Πρέσεβο βρίσκεται σε συνάρτηση με εκείνο των Σέρβων στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο και για το θέμα αυτό επιδιώκει τη βοήθεια της Πρίστινας αλλά και των Τιράνων. Προβλέπω ότι θα έχουνε ντράβαλα λίαν συντόμως…

Το οδόστρωμα είναι πολύ καλύτερο σε σχέση με αυτό στην ΠΓΔΜ, και οι Σέρβοι επιχειρούν πολλαπλές διαπλατύνσεις των δρόμων ενώ σε αρκετά σημεία έχουν παρακάμψεις και σήματα "work in progress". Δρόμος καλής βατότητας και κυκλοφοριακής ροής , πλην όμως με ένα ρεύμα ανά κατεύθυνση μέχρι το Leskovac.

Ατελείωτη πεδιάδα, με απέραντα χωράφια γεμάτα καλαμπόκι και πιπεριές. Προσπερνάμε βιαστικά το Bujanovac, το Ristovac,το Vranje, και στα 50 χλμ από τα σύνορα  σταματάμε στο Djep. Κλασικός σταθμός όλων όσων ταξιδεύουν προς τον Σερβικό Βορρά. Νταλίκες παρκαρισμένες άτακτα, δεξιά και αριστερά του δρόμου, τουριστικά λεωφορεία να ξεφορτώνουν νέες καραβιές επισκεπτών, ουδεμία διάβαση για πεζούς και κλασικά ελληνικά και σέρβικα γηπεδικά καφροσυνθήματα σε όλους τους τοίχους. Γαμώτη μου, μήπως έπρεπε να πάρω ένα σπρέι και γω μαζί μου ?

Τι εστί Djep ? Δυο-τρεις ταβέρνες στοιβαγμένες ένθεν και κείθεν του δρόμου, η μια διατηρεί και αντίστοιχο μοτέλ καθώς και μίνι μάρκετ .Πρώτη επιφανειακή επαφή με τη σερβική κουζίνα….Η βασική ταβέρνα (Djep) έχει το μενού σε διάφορες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών ή περίπου και στα ελληνικά. Κλασικό πρόχειρο φαγητό των εθνικών οδών, ψιλοακριβό για τα σερβικά δεδομένα. Ένας ηλικιωμένος σερβιτόρος μιλάει στοιχειωδώς τα ελληνικά και έτσι παραγγέλνουμε εύκολα. Δοκιμάζουμε lepinja sa kajmakom (ζεστό ψωμάκι με τυρί) και ένα είδος σερβικού ρολού, Καραγιώργεβα λέγεται (σνίτσελ ρολό με γέμιση μπέικον και κίτρινο τυρί), κλασικά τοπική μπυρίτσα Jelen..... Το μαγαζί δέχεται και ευρώ, πληρώνουμε και φεύγουμε….

Λίγο βορειότερα, στο Doljevac, τα πρώτα διόδια (190 Δηνάρια)  και αμέσως μετά το Leskovac ξεκινά το καλύτερο κομμάτι του δρόμου - περίπου στα 40 χλμ. πριν από το Nis - και σε πάει μέχρι το Βελιγράδι...Αυτοκινητόδρομος ευρωπαϊκών προδιαγραφών...Περνάμε έξω από το Nis, δεύτερος σταθμός διοδίων (230 χλμ από το Βελιγράδι) και μας εφοδιάζουν με ένα κουπόνι (ηλεκτρονικά διόδια), ενώ στα τρίτα διόδια (λίγο έξω από το Βελιγράδι) δίνεις το κουπόνι και σου υπολογίζει την τιμή ανάλογα με τα χιλιόμετρα του αυτοκινητοδρόμου που έχεις διανύσει (μέχρι Βελιγράδι είναι 730 Δηνάρια). Εδώ τρέχουμε κανονικά, πολλαπλές λωρίδες και  100-120 χλμ ακατέβατα…

 Ο Ε-75 τέμνει την σερβική πεδιάδα στη μέση και ο ήλιος στα αριστερά μας, υποδηλώνει ότι ήμαστε στη σωστή κατεύθυνση. Αναρίθμητα μοτέλ και μικρά εστιατόρια ξεπηδάνε στο διάβα μας. Γραφικά χωριουδάκια, άβαφα σπιτάκια με κεραμοσκεπή παντού (είναι φανερό ότι το επάγγελμα του ελαιοχρωματιστή δεν έχει μεγάλη πέραση σε τούτη τη χώρα). Αρμαθιές από κόκκινες πιπεριές λιάζονται στον ήλιο έξω από κάθε πόρτα, θημωνιές σε σχήμα καλύβας και ξανά χωράφια με καλαμπόκια και ενδιάμεσα κοπάδια από πρόβατα….Σταματάμε σε ένα σταθμό ΟΜV , φουλάρισμα βενζίνης, χαλάρωμα, καφεδάκι στα γρήγορα και ξανά στο δρόμο. Τούρκοι διερχόμενοι μετανάστες παντού, αυτοκίνητα με γερμανικές και αυστριακές πινακίδες και γυναίκες με σκουρόχρωμες μαντίλες στο κεφάλι.

Αφήσαμε γρήγορα πίσω μας τη Jagodina και το Lapovo ενώ οι πινακίδες μας ενημερώνουν ότι πλησιάζουμε στο Βελιγράδι, πρώτο σταθμό του ταξιδιού μας. Αργά το απόγευμα μπαίνουμε στη Λευκή Πόλη (αυτό σημαίνει Βελιγράδι στα Σέρβικα), μεγάλες οδικές αρτηρίες αλλά η σήμανση προβληματική λόγω του κυριλλικού αλφαβήτου. Και δω μπλοκ εργατικών κατοικιών πλαισιώνουν τους δρόμους μόνο που υπάρχει (τουλάχιστον στα προάστια) υπάρχει κάμποσο πράσινο. Άβαφα και μισοτελειωμένα κτήρια συμπληρώνουν το ντεκόρ. Σίγουρα σε αυτή τη χώρα πιστεύουν ότι χτίζοντας έναν τοίχο με τούβλα έχεις ξεμπερδέψει με την θέμα οίκηση. 

Μετά από άσκοπες γύρες στο κέντρο της πόλης, σε στενά δρομάκια γεμάτα έξυπνα γράφιτι,  βρίσκουμε το δρόμο για το ξενοδοχείο Srbije, ακριβώς επάνω στη Λεωφόρο Ustanička . Το δωμάτιο τίποτα το τρομερό, απλό, λιτό και καθαρό. Ευτυχώς όμως είμαστε στον 14^ο όροφο και έχουμε καταπληκτική θέα.

 Ντουζάκι και δρόμο. Πρώτη στάση στη ρεσεψιόν για να λάβουμε κάποιες βασικές πληροφορίες για την πόλη, κανένα τουριστικό χάρτη και φυσικά τις ταυτότητές μας. Αμ, δε….Δώσαμε στην αρχή τις αστυνομικές μας ταυτότητες αλλά δεν μας τις επιστρέφουν διότι σύμφωνα με την Σερβική νομοθεσία τα ταξιδιωτικά έγγραφα των τουριστών παραμένουν στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου μέχρι την ημέρα της αναχώρησης. «Και άμα μας σταματήσουν αστυνομικοί στο δρόμο? » ρωτώ ο αδαής  την κοπέλα στη ρεσεψιόν… - Αααα, μην ανησυχείτε καθόλου, θα τους δώσετε την Κάρτα του ξενοδοχείου μας (και μου χώνει μια κάρτα στο χέρι), για να μας τηλεφωνήσει η αστυνομία και να τους επαληθεύσουμε τα στοιχεία σας !!!! 

θέλω να της πω ότι το Σερβικό σύστημα ασφαλείας είναι μια ηλιθιότητα και μισή, αλλά έχει ένα τόσο αθώο προσωπάκι που δε μου πάει η καρδιά να πω τίποτα, δείχνω χαρακτήρα και το προσπερνώ….Πάμε στο πάρκιγκ να πάρουμε το αμάξι και έρχεται ο τύπος που κάνει κουμάντο εκεί και μας ζητάει κάτι…δεν μιλάει αγγλικά αλλά καταλαβαίνω ότι θέλει να δει την Κάρτα, ότι δηλαδή είμαστε πελάτες του ξενοδοχείου, του την δείχνω και μας αφήνει να φύγουμε (με το αμάξι)..…Ρε που μπλέξαμε με δαύτους….

Κατευθείαν γραμμή για το Φρούριο του Βελιγραδίου [σέρβικα Beogradska tvrđava) και το Πάρκο Kalemegdan. Η λέξη Kalemegdan προέρχεται από τη σύνθεση 2 τουρκικών λέξεων, της λέξης "Kale" (φρούριο) και meydan (πεδίο μάχης)], μπας και προλάβουμε το ηλιοβασίλεμα….

Ο δρόμος για το Φρούριο είναι σχετικά εύκολος, και γρήγορα έχουμε παρκάρει έξω την Πύλη Zindan (η λέξη Zindan προέρχεται από την περσική λέξη زندان, zindân= φυλακή, και ειδικότερα υπόγεια κελιά, μπουντρούμι ) καθώς μέχρι τον 18^ο αιώνα οι Οθωμανοί κατακτητές χρησιμοποιούσαν το χώρο κάτω από τους 2 πύργους της πύλης, ως υπόγεια κελιά. Δρασκελίζουμε τη γέφυρα και περνώντας τα τείχη μπαίνουμε στον εσωτερικό περίβολο του φρουρίου. Στα δεξιά μας βρίσκεται  η Εκκλησία των Ρόδων ( Ružica).  Στο ίδιο σημείο υπήρχε μια εκκλησία με το ίδιο όνομα από την εποχή του Stefan Lazarević, αλλά καταστράφηκε από τους Οθωμανούς το 1521. 

Η σημερινή εκκλησία αποτέλεσε κατά τον 18^ο αιώνα, πυριτιδαποθήκη, και κατά τα έτη 1867 – 1869 διετέλεσε στρατιωτική εκκλησία.. Υπέστη σημαντικές φθορές κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ανακαινίσθηκε το 1925. Μάλιστα ο διάκοσμος της φέρει την υπογραφή του φημισμένου Ρώσου ζωγράφου Andrej Bicenko και των τοπικών αγιογράφων Kosta Todorović και Rafailo Momčilović. Προσωπικά δεν γνωρίζω τους κυρίους αλλά για να τους παινεύουν τόσο οι ντόπιοι και να τους αναγράφουν στη σχετική ενημερωτική πινακίδα, μάλλον θα ήταν καλοί στη δουλειά τους !!!!!

Το Φρούριο είναι χτισμένο στην κορυφή ενός βραχώδους υψώματος (125,5 μ) ακριβώς στη συμβολή των 2 μεγάλων ποταμών της Σερβίας, του Δούναβη και του Σάβα, και προσφέρει στο επισκέπτη τη δυνατότητα να έχει μια πανοραμική άποψη της πόλης. Ακριβώς κατάφατσα από το Φρούριο, και στη μέση του Δούναβη προβάλει το Νησί του Μεγάλου Πολέμου (Veliko Ratno Ostrvo) ενώ από δω πάνω μπορείς να θαυμάσεις (στα δεξιά σου) σε μεγάλο βάθος τόσο την σερβική πεδιάδα που ξεχύνεται στην ανατολική όχθη του Δούναβη, όσο και (στα αριστερά σου) την απέναντι όχθη του ποταμού Σάβα, δηλαδή το Νέο Βελιγράδι, ή αλλιώς Ζέμουν καθώς και το νέο απόκτημα (εγκαίνια 01.01.2012) του Βελιγραδίου, την 923 μέτρων φουτουριστική Γέφυρα Ada (με 6 λωρίδες κυκλοφορίας οχημάτων, 2 λωρίδες πεζοδρόμων) που ίπταται σε ύψος 200 μέτρων επάνω από τον ποταμό Σάβα και συνδέει το Παλαιό με το Νέο τμήμα της πόλης.Δυστυχώς, ο ήλιος έχει δύσει πια οπότε οι φωτογραφίες μου είναι για το ανάθεμα….Τριγυρίζω λίγο ανάμεσα στα περήφανα τείχη και θαυμάζω τα 2 ποτάμια της πόλης (Δούναβη και Σάβα) που ρέουν γαλήνια στα πόδια του Φρουρίου. Το θέαμα είναι μοναδικό. Η πόλη ανάβει τα φώτα της και στο βάθος οι βαρυφορτωμένες φορτηγίδες παρακάμπτουν μέσα στο ημίφως το  Νησί του Μεγάλου Πολέμου και συνεχίζουν το ταξίδι τους προς το Νότο. 

Φεύγουμε για να περάσουμε το Σάβα και να βρεθούμε στο Νέο Βελιγράδι και ποιο συγκεκριμένα στο Πάρκο Ušće, να πάρουμε μια γεύση από το τοπικό ετήσιο Φεστιβάλ Μπύρας (Beogradski festival piva). Το Φεστιβάλ αυτό είναι το μεγαλύτερο της πόλης και κάθε χρόνο συγκεντρώνει διαρκώς μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών. Αρχικά (2003) ξεκίνησε να διεξάγεται ετησίως στο Πάρκο Kalemegdan, στο Φρούριο του Βελιγραδίου, αλλά ένα τραγικό περιστατικό το 2007, όπου ένας μεθυσμένος επισκέπτης του Φεστιβάλ βρέθηκε νεκρός στο κλουβί με τις αρκούδες στον παρακείμενο Ζωολογικό Κήπο της πόλης (!!!!!) οδήγησε τις Αρχές στην απόφαση να αλλάξουν τον τόπο διεξαγωγής του Φεστιβάλ. 

Έτσι το Φεστιβάλ μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του Πάρκου Ušće και αυξήθηκε η αστυνόμευση του χώρου. Τριγύρω από τον περιφραγμένο χώρο του Φεστιβάλ, υπάρχουν δεκάδες ελεύθεροι χώροι παρκαρίσματος και ο κόσμος σπεύδει μαζικά. Απόψε (18/8) παίζουν Love Hunters, Crvena Jabuka, Siddharta, Sunshine, Orthodox Celts, Kiril Džajkovski, και Pete Tong…. Δεν ξέρω κανένα από τα σχήματα αυτά αλλά οι ντόπιοι γουστάρουν τρελά…υπάρχει μεγάλο κέφι και οι μπύρες ρέουν σαν ποτάμι…..Στην είσοδο γίνεται ένας βαλκανικού τύπου (-έχεις τίποτα επάνω σου ? -ΟΧΙ…. -Καλό παιδί φαίνεσαι, πέρνα) σωματικός έλεγχος για όπλα και εκρηκτικά (σιγά μην κουβαλήσουμε και κανένα μπαζούκας)…..Δεξιά και αριστερά από τις εισόδους επί της Λεωφόρου Νikole Tesle υπάρχουν χημικές τουαλέτες οι οποίες έχουν βουλιάξει από κόσμο με αποτέλεσμα πολύς κόσμος να «ξελαφρώνει» στα σκοτεινά σημεία του φράκτη (!!!!)…..Balkan rules…..

Μέσα στο χώρο της εκδήλωσης χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα….Πολλαπλές μουσικές σκηνές, ροκ, έντεχνο, rave για κάθε γούστο και κάθε ηλικία. Φυσικά ούτε σκέψη για να πλησιάσεις περισσότερο, το κοινό είναι τεράστιο και όλοι παρακολουθούν τα διάφορα χάπενινγκ από τις γιγαντοοθόνες. Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα σε παρόμοια φεστιβάλ με τόσο αλκοόλ, γίνονται καφρίλες, φασαρίες χωρίς λόγο και βλαχομαγκιές αλλά εδώ επικρατεί αξιοπρόσεκτη ηρεμία τηρουμένων των συνθηκών και των περιστάσεων. Πιο πέρα οι υπαίθριες μπυραρίες (ντόπιες και ξένες) να μην προλαβαίνουν να γεμίζουν τα ποτήρια του κοινού. 

Ακριβώς μπροστά από τις μπυραρίες ο «παιδότοπος» (FUN ZONE), μια τεράστια πλατεία που έχει μετατραπεί σε luna park. Το θέαμα είναι σουρεαλιστικό, νεαρά Σερβάκια ξεφαντώνουν με την ψυχή τους με αμερικόφερτη μουσική στη διαπασών, λίγες εκατοντάδες μέτρα από το κτήριο-έδρα του Σοσιαλιστικού Κόμματος που κατέστρεψαν συθέλεμα οι Νατοϊκές  βόμβες το 1999. !!! Ο κόσμος (θέλει να) ξεχνάει, η ζωή (πρέπει να) συνεχίζεται…..βέβαια εάν αναφέρεις τη λέξη Κόσσοβο, όλοι σκύβουν το κεφάλι και βρίζουν τις ΗΠΑ.

Τεράστιες φωτεινές διαφημιστικές πινακίδες παντού επιβεβαιώνουν την πανταχού παρούσα κυριαρχία του άκρατου καπιταλισμού. Τα σοσιαλιστικά ιδεώδη του Στρατάρχη Τίτο φαντάζουν τόσο μακρινά και απόκοσμα, καταχωνιασμένα στα χρονοντούλαπα της ιστορίας.

Ακόμη πιο δεξιά, τα φαγάδικα (FOOD ZONE), πάγκοι ξεχειλισμένοι από μπιφτέκια και λουκάνικα γιγαντιαίων διαστάσεων, τοπικά εδέσματα με βάση την πάπρικα και τα κρεμμύδια, σάλτσες γλυκιές και καυτερές, λαχταριστά χοιρομέρια, μπαχαρικά και λαχανικά κάθε είδους και γεύσεως, μουστάρδες και μαγιονέζες, σαλάτες κάθε είδους και μεγέθους, στοίβες με αραβικές πίτες και τουρσιά, μα πάρα πολλά τουρσιά….

Η βραδιά τελειώνει για μένα κάπου εδώ, πρέπει να φύγω γιατί αύριο θέλω να προλάβω να δω το κέντρο του Βελιγραδίου… Βγαίνω από το χώρο του Φεστιβάλ, νεαροί μεθυσμένοι ξερνάν τα σωθικά τους στις γωνίες, κοριτσάκια τρικλίζουν, άλλοι τραγουδάνε, άλλοι κλαίνε, άλλοι γελάνε...

Στους τριγύρω δρόμους, υπαίθριοι μικροπωλητές πωλούν χαϊμαλιά και σουβενίρ του Φεστιβάλ, μπλουζάκια με αστείες φατσούλες, σερβικές σημαιούλες, καρφιτσούλες με το πρόσωπο του κομμουνιστή Τίτο (αρχηγού των Παρτιζάνων) και του φιλοβασιλικού «θείου Ντράζα», (Ντράζα Μιχαήλοβιτς - Draža Mihailović), ηγέτη των Τσέτνικ (Chetnik), αναψυκτικά και φθηνότερες μπύρες, βαριεστημένοι σεκιουριτάδες που περιμένουν να λήξει το πανηγύρι να πάνε σπίτι τους, έφιπποι αστυνομικοί που βολτάρουν νωχελικά, βεγγαλικά στον αέρα, αγάπη, αλκοόλ, ξενοιασιά, φωνές που αναμειγνύονται με το βουητό του Δούναβη και ηχούν στα αυτιά μου σαν παλιό σέρβικο μοιρολόι…..Περνάω μπροστά από το κατάφωτο Ušće Μall. Νεαρά ζευγαράκια περιμένουν υπομονετικά στη στάση των λεωφορείων. Οι Σέρβοι φαίνονταν να κάθονται αμέριμνοι, ήσυχοι και χαμογελαστοί λες και καμία έννοια δεν ταλανίζει το μυαλό τους. Σλάβικη στωικότητα και βαλκανική ανεμελιά….Αύριο είναι μια καινούργια μέρα και σίγουρα θα είναι καλύτερη….