Kalinago Territory, Dominica

Εντάξει σήμερα, δε θα δούμε άλλα τροπικά δάση. Σήμερα το αυτοσχέδιο πρόγραμμά μου προβλέπει επαφή με την ζωντανή ιστορία του νησιού. Θα κινηθώ βορειοδυτικά, στην βραχώδη, ανεμοδαρμένη και λιγότερο αξιοποιημένη , τουριστικώς, ακτογραμμή του Ατλαντικού Ωκεανού.

To minibus αποτελεί τον ιδανικό τρόπο μετακίνησης στη Dominica. Όλοι οι επισκέπτες του νησιού που εκτός από την αρκετά τουριστικοποιημένη πρωτεύουσα (Roseau), θέλουν να εξερευνήσουν και την ενδοχώρα του νησιού αναγκάζονται εξαιτίας της ιδιορρυθμίας του τοπικού (ο θεός να το κάνει) οδικού δικτύου, να νοικιάσουν ένα βανάκι με ντόπιο οδηγό. Ετσι και μεις, ξεκινάμε τη μέρα μας κινούμενοι προς τη βορειανατολική πλευρά του νησιού, για να επισκεφθούμε την περιοχή των Αυτοχθόνων (Carib Territory ή Kalinagos Territory). 

Σύμφωνα με την μπροσούρα που διαβάζω, η περιοχή των Αυτοχθόνων έχει έκταση 3782,03 εκτάρια και εκτείνεται μεταξύ 2 χωριών, του Atkinson στο βορρά και του Κάστρου Μπρους (Castle Bruce) στο νότο. 

Στην ουσία αποτελεί ένα θύλακα (κατά τα πρότυπα των ινδιάνικών καταυλισμών στις ΗΠΑ) στον οποίο έχουν συγκεντρωθεί όλοι οι Αυτοχθονες (ή  τέλος πάντων όσοι επέζησαν από το λεπίδι των ευρωπαίων Εποίκων). Η τελευταία απόγραφή κάνει λόγω για 2208 άτομα. 

Για να γίνει κατανοητό στον επισκέπτη το τι ακριβώς έχει συμβεί σε τούτη τη γωνιά του πλανήτη, θα πρέπει να ανατρέξει στην αιματοβαμμένη ιστορία του πρόσφατου παρελθόντος.Η ιστορία αυτού του νησιού, δεν είναι τίποτα περισσότερο από απλή επανάληψη όλων όσων συνέβησαν με την άφιξη του λευκού ΅πολιτισμένου΅ανθρώπου στο δυτικό ημισφαίριο.

Όταν ο κυρ Χριστόφορος (ο Κολόμβος ντε), έσκασε μύτη στις τρεις Νοεμβρίου του σωτήριου έτους χίλια τετρακόσια ενενήντα τρία στις ακτές του νησιού δεν πολυσκοτίστηκε  για τα βαφτίσια της νέας Κτήσης του Ισπανικού Θρόνου. Τι μέρα έχουμε σήμερα ? Κυριακή....

Gommier canoe

ΟΚ, λοιπόν, ονομάζω ετούτο εδώ τον τόπο Κυριακή (Dominica σημαίνει Κυριακή στα Λατινικά) και καθώς δε του πολυγυάλισε στο μάτι το νησάκι, άνοιξε πανιά για άλλες περιοχές...Βέβαια, το νησί είχε ήδη όνομα πολύ πριν τα βαφτίσια του Κολόμβου."Wai‘tu kubuli” το λέγανε οι ιθαγενείς, αλλά φυσικά κανείς δεν μπήκε στον κόπο να τους ρωτήσει. Έτσι το εκτάσεως 289.8 τετραγωνικών μιλίων νησί παρέμεινε ανέπαφο για έναν ακόμη αιώνα από αυτή την πρώτη ευρωπαική "επίσκεψη" και οι ντόπιοι, βλακωδώς, πίστεψαν ότι ξεμπερδέψανε με τους ασπρουλιάρηδες. Αμ δε...

Αφού εποίκησαν όλα τα γειτονικά νησιά και ξεπάστρεψαν μέχρι ενός όλους τους ιθαγενείς, οι Ευρωπαίοι θυμήθηκαν ότι είχαν αφήσει κάτι εκκρεμότητες στη Ντομίνικα. Πρώτοι οι Γάλλοι, βούτηξαν ετσιθελικά το νησί, και όταν κουράστηκαν να σφάζουν τους ανυπότακτους ντόπιους, παρέδωσαν τα σκήπτρα στους Άγγλους οι οποίοι με ιδιαίτερο ζήλο συνέχισαν τον "εκπολιτιστικό" έργο των προκατόχων τους. 

Σε λίγο καιρό, οι ντόπιοι (τους οποίους ονόμαζαν Caribs οι Ευρωπαίοι κατακτητές, ασχέτως εαν οι ίδιοι οι ντόπιοι αυτοαποκαλούσαν ανέκαθεν το λαό τους Kalinago) πλήρωσαν ακριβά την αντίστασή τους στην ευρωπαική "εισβολή" και αποψιλώθηκαν αριθμητικά σε τόσο μεγάλο βαθμό που οι Ευρωπαίοι αναγκάστηκαν να εισάγουν τεράστιους αριθμούς νέων σκλάβων από την Αφρική με αποτέλεσμα σήμερα το 97% των κατοίκων του νησιού να είναι Αφροαμερικάνοι, απόγονοι εκείνων των μαύρων σκλάβων.

Όσο για τους εναπομείναντες απροσάρμοστους Kalinagos (Caribs), οι Άγγλοι τους μάντρωσαν δια νόμου (1903) στο βορειανατολικό, απομονωμένο, ορεινό και άγονο τμήμα του νησιού, σε μερικούς διάσπαρτους φτωχικούς οικισμούς κατά μήκος μια στενής βραχώδους ακτογραμμής. Όσοι Kalinagos κατόρθωσαν να επιβιώσουν από τα αγγλικά τουφέκια, ξεπαστρεύτηκαν από τις ασθένειες που έφεραν μαζί τους οι Ευρωπαίοι καθώς και από το αλκοόλ, που κυριολεκτικά ρήμαξε τις Κοινότητες των ιθαγενών καθώς αύξησε κατακόρυφα την εγκληματικότητα και την πορνεία.

Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου, οι Kalinagos έπαψαν να αποτελούν "κίνδυνο" για τα συμφέροντα των αποικιοκρατών και μετατράπησαν σε μια καλοστημμένη μηχανή εσόδων, ως τουριστικό προιόν της περιοχής. Έτσι αντί πλέον να τους καταδιώκουν ανηλεώς, τους προσφέρθηκε ένα ιδιότυπο καθεστώς αυτονομίας και εγκαθιδρύθηκε ένα πλέγμα προστατευτικών  νομικών διατάξεων (Carib Reserve Act) που (υποτίθεται ότι) υποβοηθά την διατήρηση του πολιτισμού και των παραδόσεών τους.

Μ'αυτά και με κείνα, στις όχθες του Crayfish-River και δίπλα στους καταρράκτες Ιsukulati (Isukulati Falls) επαναοριοθετηθηκε δια νόμου η Kalinago Territory. Υπήρξε μάλιστα σχετική νομική πρόβλεψη ώστε να μην είναι επιτρεπτή στο μέλλον η εγκατάσταση "ξένων" στην περιοχή των Kalinagos, εκτός εαν έχουν συνάψει γάμο με κάποιον/α Kalinago.

Επίσης ταυτόχρονα απαγορεύεται η προσηλυτιστική δράση θρησκευτικών ομάδων εντός των ορίων της περιοχής των Ιθαγενών. Επιπρόσθετα για την ίδρυση οποιουδήποτε λατρευτικού χώρου απαιτείται σχετική Άδεια (που λαμβάνεται μόνο με αυξημένη πλειοψηφία) από το Συμβούλιο των Kalinagos.

Έχοντας λοιπόν όλα τα παραπάνω κατά νου, αφήνουμε το μεταφορικό μας μέσο έξω από τα όρια του οικισμού και εισερχόμαστε στο Kalinago Barana Autê. Εδώ πλέον βρισκόμαστε σε ένα παραδοσιακό Kalinago οικισμό, αποκλειστικά φτιαγμένο για τον fast food τουρισμό.

Μόλις δρασκελίσεις την πεζογέφυρα που ενώνει τις όχθες του ποταμού Crayfish, η σήμανση του κατηγορικού μονοπατιού σε κατευθύνει μια σειρά από διαδοχικά καλαμόχτιστα καλυβάκια, όλα κατασκευασμένα σύμφωνα με την παραδοσιακή τεχνοτροπία και αισθητική των ιθαγενών.

Αρχικά, το Reception Center προσφέρει απλόχερα γενική ,ευκολοχώνευτη για τον μέσο τουρίστα, πληροφόρηση για τον πολιτισμό και την ιστορία των Kalinagos, ενώ παραδίπλα υπάρχει ένα mini snack bar και φυσικά ένα gift shop (να αφήσεις το κατιτίς σου, κύριε επισκέπτη).

Karbet / Carbet

Στο κέντρο σχεδόν του οικισμού βρίσκεται το Karbet, μια γιγαντιαία καλύβα που σε άλλες εποχές αποτελούσε την πραγματική "καρδιά" του χωριού, και τώρα χρησιμεύει για τις παραδοσιακές χορευτικές και θεατρικές παραστάσεις της Κοινότητας ενώπιον του φιλοθεάμονος τουριστικού κοινού.

Διάσπαρτες καλύβες, δεξιά και αριστερά αφιερωμένες στις παραδοσιακές δραστηριότητες της καθημερινότητας των Kalinagos, όπως η "ναυτικοεπισκευαστική ζώνη" για τα κανό, το "αρτοποιείο", η καλύβα με τα εργαλεία και κα σύνεργα των κυνηγών και φυσικά η καλύβα με τις γιαγιάδες που ολημερίς πλέκουν ψάθινα καλαθάκια μπροστά στα αδηφάγα φλας των φωτογραφικών μηχανών του κάθε επισκέπτη.Παγκοσμιοποίηση σου λένε....

Οι ντόπιοι δεν φαίνεται να ενοχλούνται από τη φωτογραφική μανία των τουριστών. Αντιθέτως διακρίνεται εύκολα η διάθεσή τους να ποζάρουν χωρίς αναστολές στον τουριστικό φάκο. Ειδικά τα παιδάκια, όπως άλλωστε όλα τα παιδάκια του κόσμου, κοιτούν με γουρλωμένα μάτια τους περίεργους επισκέπτες αλλά ούτε ζητιανεύουν, ούτε προσπαθούν να σου πουλήσουν οτιδήποτε.

Ιsukulati waterfalls

Συνεχίζοντας την πορεία του ο επισκέπτης συναντά ξανά το ποταμάκι Crayfish που δημιουργεί τους καταρράκτες Ιsukulati προτού καταλήξει στην ακτή του Ατλαντικού. Η ακτογραμμή εδώ είναι εντελώς απόκρημνη, απόλυτα διαβρωμένη από τον αέρα (που λυσσομανά ασταμάτητα) και το κύμα, ενώ η θέα σου κόβει πραγματικά την ανάσα.

Όπως σε όλα τα νησιά των Αντιλλών, έτσι κι εδώ, οι ανατολικές ακτές που βρέχονται από τα νερά του Ατλαντικού, είναι βραχώδεις, ανεμοδαρμένες, χωρίς φυσικά  λιμανάκια και απάνεμους κολπίσκους με αποτέλεσμα να είναι αραιοκατοικημένες, αποσπέλαστες και γενικά μη εκμεταλλεύσιμες από την τουριστική βιομηχανία. Για το λόγο αυτό άλλωστε και οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες αποφάσισαν να δημιουργήσουν την περιοχή των Αυτοχθόνων σε αυτή την γωνιά του νησιού. Η πρόσβαση στη θάλασσα είναι δυνατή σε 2 μόνο σημεία κατά μήκος ακτής των Kalinagos και δεν υπάρχει οργανωμένο λιμανάκι.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπιτάκια των Αυτοχθόνων, στα χωριουδάκια (ή καλύτερα στις συστάδες τσίγκινων κατασκευών) που στεφανώνουν τους κατάφυτους λοφίσκους γύρω από το Kalinago Barana Autê.

Είναι όλα τους χτισμένα με ταπεινά υλικά, κυρίως λαμαρίνα και ξύλο, και στολισμένα με χρωματιστές πόρτες και παραθυρόφυλλα. Σε τούτα τα γεωγραφικά πλάτη, όπου οι τροπικοί τυφώνες είναι στοιχείο της καθημερινότητα, οι ντόπιοι έχουν μάθει να αποδέχονται την μανία των στοιχείων της φύσης και να συνυπάρχουν μ'αυτή. 

Παντού λαμαρινένιες οροφές, μισοσκουριασμένες και βιαστικά καρφωμένες, να προσφέρουν μια ψευδαίσθηση προστασίας στους ενοίκων των παραπηγμάτων. Κάθε σπίτι διαθέτει την αυλίτσα του, με πολύχρωμα ενδημικά τροπικά λουλούδια που έρχονται σε χτυπητή αντίθεση με το σκοτεινόχρωμο, ανήλιο εσωτερικό του. Όση ένδεια και λιτότητα διακρίνει το εσωτερικό των σπιτιών, άλλη τόση ομορφιά και χάρη βρίσκεις στους κήπους και τις αυλές των οικισμών. Ιβίσκοι, φοινικοειδή, μπανανιές και δένδρα Cassava ξεφυτρώνουν παντού μπροστά στα μάτια μας. 

Και δίπλα στην ομορφιά του αρχέγονου τροπικού δάσους που φτάνει μέχρι την ακτή, ξεπηδούν εικόνες που σε επαναφέρουν στην πραγματικότητα. Κατεστραμμένα οχήματα στην άκρη του δρόμου, σκουπίδια και μπάζα.

Πριν από την άφιξη του Κολόμβου, οι Kalinagos (Caribs) ήταν αυτάρκεις καθώς το νησί είναι πλούσιο σε αποθέματα ψαριών, θηραμάτων και φυσικών πόρων και διέθεταν εκτεταμένο δίκτυο εμπορικών σχέσεων με τους Ιθαγενείς των γειτονικών νησιών.

Με τον αποκλεισμό των Kalinagos της Ντομίνικα στα φτωχά εδάφη της βορειανατολικής ακτής, και τον αφανισμό των ιθαγενών πληθυσμών σε όλα τα γειτονικά νησιά καταστράφηκαν όλα τα μνημεία του σπουδαίου αυτού Ινδοαμερικανικού προ-Κολομβιανού πολιτισμού.

Ajoupa

Σήμερα, γίνονται απεγνωσμένες προσπάθειες για την πολιτισμική αναγέννηση των γηγενών αλλά είναι φανερό ότι έχουν χαθεί δια παντός σημαντικές ψηφίδες του πολιτισμικού ψηφιδωτού αυτής της  περιοχής.

Πλέον, σχεδόν κανείς δεν ασχολείται εδώ με δραστηριότητες του χθες όπως η αλιεία με τα παραδοσιακά κανό. Ακόμη και οι παραστάσεις των τοπικών παραδοσιακών συλλόγων έχουν ένα ευδιάκριτο τουριστικό, καθαρά fake, χαρακτήρα. Ίσως να γίνομαι λόγο υπερβολικός αλλά μου φαίνεται ότι τα ψάθινα πλεκτά καλαθάκια και τα σακουλάκια με τα τοπικά βότανα πρέπει να είναι να μόνο γνήσια ντόπια προιόντα που θα βρω εδώ.

Kalinago Bakery

Με ανάμεικτα συναισθήματα και πολλές αμφιβολίες για το εν εξελίξει ΅πείραμα΅ του Ινδιάνικου χωριού, αγναντέω τα δένδρα Cassava (Manihot esculenta) , από τα οποία παράγεται η ταπιόκα (αμυλούχο προϊόν το οποίο παράγεται μετά από σχετική κατεργασία- για την απομάκρυνση των τοξικών ουσίων - από τις αποξηραμένες ρίζες του δένδρου αυτού). Στην άκρη του δρόμου, λίγο έξω από τον καταυλισμό, στη Salybia, υπάρχει υπαίθριο Ινδιάνικο Αρτοποιείο (Kalinago Bakery) στο οποίο ο ταξιδιώτης μπορεί να δει πως παρασκευάζονταν επί αιώνες το cassava. Το παρελθόν του τόπου σίγουρα σκοτεινό, αλλά και μέλλον του, σκουραίνει επικίνδυνα...

Kalinago Barana Autê

Απογευματινή βολτίτσα στο Brasov, Romania

Και να επιτέλους, φτάσαμε για μια σύντομη απογευματική βολτίτσα στο Brasov.... Τη Μεσαιωνική Brassovia ή αλλιώς Corona, την Kronstadt των Γερμανών ή το Brassó για τους Ούγγρους. Μια κουκλίστκη μεσαιωνική πόλη στην καρδιά της Τρανσυλβανίας, με 230.000 κατοίκους και μακραίωνη ιστορία.

Biserica Neagra (The Black Church)

Σήμα κατατεθέν της πόλης, που βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Tâmpa, η φημισμένη Μαύρη Εκκλησία, ένα τεραστίων διαστάσεων γοτθικού ρυθμού κτίσμα που ξεκίνησε να χτίζεται το 1477 και απέκτησε το προσωνύμιο της, μετά από μια τεράστια πυρκαγιά το 1689.

Γενικά η πόλη, υπήρξε επί αιώνες, σταυροδρόμι πολιτισμών καθώς από δω πέρασαν Ούγγροι, Γερμανοί, Τεύτονες Ιππότες, Τρανσυλβανοί Σάξωνες, Ρουμάνοι, Εβραίοι  κτλ γεγονός που δημιούργησε αυτόν το πολύχρωμο αρχιτεκτονικό καμβά που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη.

Brasov city center (Piata Sfatului)

Από που να αρχίσεις και που να τελειώσεις σε αυτή την πόλη. Μάλλον από την κεντρική πλατεία, την  Piata Sfatului. 

Εδώ χτυπά η καρδιά του Μπρασόβ δίπλα στο μεγαλοπρεπές κτίριο του Παλαιού Δημαρχείου [Casa Sfatului], στο εσωτερικό του οποίου στεγάζεται πλέον το τοπικό Μουσείο Ιστορίας (Brașov County Museum of History). Απίστευτος τουριστόκοσμος σουλατσάρει πάνω-κάτω στην πλατεία με φωτογραφικές μηχανές ενώ οι ντόπιοι, αραχτοί στα παγκάκια, χασκογελούν αυτάρεσκα.

Brasov Main Square

Πολύχρωμες σκεπές σπιτιών που δένουν οπτικά με το φθινοπωρινό ντεκόρ του δάσους που φύεται στους πρόποδες του Tampa. Πεζόδρομοι που ξεκινούν από την Πλατεία και φτάνουν ακτινωτά στις μακρινές συνοικίες.Σε αυτή την πόλη, το παρόν αναμειγνύεται με το χθες αρμονικά. Ναοί διαφορετικών δογμάτων συνυπάρχουν ειρηνικά, θυμίζοντας στο επισκέπτη ότι εδώ έζησαν μαζί άνθρωποι τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους.

Η Πλατεία σφίζει από ζωντάνια κάθε εποχή του χρόνου......Στο τέλος κάθε καλοκαιρίου, λαμβάνει χώρα εδώ το μουσικό φεστιβάλ Cerbul de Aur. Γενικά η πλατεία είναι το πιο τουριστικό σημείο της πόλης και από δω περνάει ο κάθε επισκέπτης.

Tο Αναγεννησιακού ρυθμού Ηirscher Haus (1545) ή αλλιώς Οίκος των Εμπόρων, υπήρχε για πολλά χρόνια το υψηλότερο κτίσμα της πόλης και αντανακλούσε την οικονομική ευρωστία του Brasov. H Apollonia Hirscher, χήρα του πρώην δημάρχου Lucas Hirscher, δώρησε ένα μεγάλο για την εποχή ποσό ώστε να χτιστεί ένα Οικονομικό Κέντρο, ένα Παζάρι, όπου οι ντόπιοι παραγωγοί θα μπορούσαν να εκθέτουν την προιόντα τους. Το αρχικό κτίσμα καταστράφηκε (κυρίως από φωτιές) και αναστηλώθηκε πολλές φορές, μέχρι το 1960, όταν υπέστη την τελευταία αναστήλωσή του που επανέφερε το οίκημα στην αρχική του μορφή. Aναρίθμητοι τοπικοί θρύλοι είναι συνδεδεμένοι με το κτίριο αυτό.

Το μοναδικό μνημείο μπαρόκ  ρυθμού σε ολόκληρο το Brasov είναι ο Ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός Ναός, που χτίστηκε μεταξύ 1773 και1787 (στο σημείο όπου προυπήρχε ένας Δομηνικανικός ναός), με την φροντίδα και τη χρηματοδότηση της Αυτοκράτειρας Μαρίας-Θειρεσίας. Ο θαυμάσιος αυτός ναός, βασισμένος σε σχέδια του József Károly Lamanch, φέρει αγάλματα των Αγίων Παύλου, Πέτρου,και Άννας και Αντωνίου της Παδοβα ενώ το τα καταπληκτικά βιτρό τζάμια του έχουν κατασκευαστεί στην Βουδαπέστη.

Casa Sfatului

Το Brasov είναι η χαρά των επισκεπτών που θέλουν να γνωρίσουν πεζοί μια πόλη. Οι αποστάσεις είναι σχετικά κοντινές και δεν υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα στην επικοινωνία με τους ντόπιους.

Ιδιαίτερη κίνηση αυτοκινήτων δεν συναντήσαμε στο Brasov...Παντού υπήρχε ηρεμία και ευταξία και γενικότερα ο κόσμος έδειχνε να μην πολυβιάζεται για τίποτα.Καλή φάση το Brasov, πρέπει να ξανάρθω...

Catedrala Ortodoxa

Comino, Malta - Daily trip to Blue lagoon

Στριμωγμένη στον θαλάσσιο κανάλι που χωρίζει τη Malta από το Gozo, η νησίδα του Comino φημίζεται (κι όχι άδικα τολμώ να πω) ότι διαθέτει την καλύτερη κολυμβητική παραλία της Μάλτας ενώ παράλληλα αποτελεί τουριστικό must και για τους εραστές του snorkeling.

Το Comino, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, κατοικούνταν βέβαια κατά τη Ρωμαική περίοδο αλλά ουδέποτε υπήρξε σημαντικό οικιστικό κέντρο. Μετά, κατά το Μεσαίωνα, πλακώσανε οι Ιππότες και απέκτησε κάποια αξία ως προκεχωρημένο φυλάκιο παρατήρησης εχθρικών κινήσεων, ειδικά κατά την περίοδο της Πολιορκίας του Μαλτέζικου νησιωτικού συμπλέγματος από τους Οθωμανούς. Μετά, βυθίστηκε και πάλι στην ιστορική λήθη και παρέμεινε εν πολλοίς άθικτο από την ανθρώπινη οικιστική λαίλαπα.

Με μέγεθος που με βία φτάνει τα 3,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα, χωρίς πλέον οργανωμένο οικιστικό ιστό και με ένα ερημικό, κυριολεκτικά στη μέση του πουθενά, ξενοδοχείο (μάλλον στέκι για ερημίτες-χίπηδες, χτισμένο άλλωστε στα 60’s), το Κομίνο αποτελεί φαινομενικά έναν ιδανικό προορισμό για όλους εμάς, τους wanna be Ροβινσώνους Κρούσους. Έτσι τουλάχιστον πίστευα μέχρι να το επισκεφθώ. Ξεκινώ το λοιπόν ο φουκαράς από το ξενοδοχείο μου στην Buġibba, επιβιβάζομαι στο απαστράπτον κατακίτρινο τοπικό λεωφορείο No 48, και κινούμαι με κατεύθυνση προς το βορρά, προς Cirkewwa.. 

Μellieha Parish church

Ακολουθεί μια 15λεπτη διαδρομή μέσα σε ένα τυπικό άνυδρο Μαλτέζικο τοπίο με γυμνούς απόκρημνους βράχους να φτάνουν μέχρι τη θάλασσα, χαμηλά, μελαγχολικά πετρόχτιστα σπιτάκια σε όλες της πιθανές αποχρώσεις της ώχρας και του σομόν, μακρόστενα σοκάκια που καταλήγουν στο γυαλό, κουκλίστικες βαρκούλες βαμμένες με χαρωπά χρώματα σύμφωνα με την τοπική παράδοση. Αφήνουμε πίσω μας τη μικροσκοπική Xemxija, τον Ναό της Mellieha (Μellieha Parish church) που μοίαζει με κανονικό φρούριο, επίσης τη ίδια πολύβουη και αρκετά πιο τουριστικοποιημένη Mellieha με τις δεκάδες ομπρελίτσες και πλαστικές ξαπλώστρες να σφαδάζουν υπό το βάρος όλων αυτών των παρείσακτων εισβολέων που με το πρόσχημα του τουριστικού επισκέπτη έχουν παραμορφώσει ανεπανόρθωτα την παραδοσιακή μορφή του νησιού. Οι Μαλτέζοι επί αιώνες προσπαθούσανε και είχαν κατορθώσει να κρατούν όλους τους επίδοξους θαλάσσιους εισβολείς μακριά από τα νησιά τους. Δυστυχώς όμως oι σημερινοί απόγονοι του Henry Morgan δεν έρχονται πλέον με γαλλέρες και κουρσάρικες φρεγάτες αλλά με low cost flights από τα πέρατα της οικουμένης. Κοιτώ έξω από το παράθυρο και το βλέμμα μου αιχματωλίζεται από την εξωγήινη χρωματική μονοτονία του τοπίου. Παντού ξεραίλα, τοπίο βορειοαφρικανικό, μερικές ταλαίπωρες, σκονισμένες φραγκοσυκιές δω και κει να σπάζουν την μονοκαθεδρία της πέτρας.  

Marfa Tower

Προσπερνάμε γρήγορα τον αρχιτεκτονικά άχρωμο οικισμό της Ghadira και στη διασταύρωση για Cirkewwa (περίπου 1 χλμ από το Λιμάνι του Ferry για Gozo) αποβιβάζομαι μπροστά στο ασβεστολιθικό λοφίσκο του Κόκκινου Πύργου(Marfa Tower). Κι εδώ οφείλω μια εξήγηση, οι Μαλτέζοι έχουν την τάση να ονομάζουν Κάστρα και Πύργους όλες τις αμυντικές κατασκευές (όσο μικρές και ασήμαντες κι αν είναι) που είχαν φτιάξει οι Ιππότες κατά την μακραίωνη παρουσία τους στο νησί. Επί της ουσίας, πρόκειται για μονολιθικά τετραγωνισμένα στρατιωτικά παρατηρητήρια, χωρίς καθόλου ή με ελάχιστα παράθυρα, που χτίζονταν στους λοφίσκους (γιατί το νησί είναι σχεδόν επίπεδο και δεν διαθέτει βουνά) των ακτογραμμών και χρησιμοποιούνταν για την έγκαιρη προειδοποίηση των πόλεων όταν έκαναν την εμφάνισή τους πειρατικά πλοία ή εχθρικοί στόλοι, στα ανοιχτά της Μάλτας. Σήμερα έχει και τρελή ζέστη οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να δρασκελίσω τα 300-400 μέτρα για να δω από κοντά ακόμη ένα Παρατηρητήριο. 

Μαζί με μένα έχουν αποβιβαστεί και καμιά 25αριά βάρβαροι (τουρίστες) κι ο οδηγός του λεωφορείου με χαρακτηριστικές χειρονομίες παντομίμας μας εξηγεί ότι η αφετηρία των ferry boats για Κομίνο βρίσκεται 500 μέτρα πιο κάτω. Κλασικά όλοι οι Νότιοι (Ιταλοί, Ισπανοί, Έλληνες έχουμε καταλάβει τι παίζει χωρίς να ρωτάμε πολλά-πολλά (βαράει κι ο αυγουστιάτικος ήλιος κατακέφαλα), αλλά οι Βόρειοι (Αγγλοσάξωνες) είναι (όπως πάντα) πιο χοντροκέφαλοι. Ρωτάνε και ξαναρωτάνε «Comino Ferries ? from over there ?» Ναι ρε γαμώτη μου… Fucking Comino’s ferries are over there, ρε παιδάκι μου !!! Δηλαδή βρίσκεσαι στη μέση του πουθενά, η νησίδα του Κομίνο είναι ακριβώς μπροστά στα πόδια σου, το βουναλάκι με το Κάστρο στην πλάτη σου… ε λοιπόν τι φαντάζεσαι ? ότι υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί να κάνεις μεταβολή να ανέβεις στο λοφίσκο για πάρεις το ferry ?….Comino is down, there ? Yes, yes, over there… Απορώ που ο οδηγός το συζητά ακόμη, άλλος στη θέση του θα είχε βάλει μπρος να φύγει ή θα είχε κατέβει και θα είχε αρχίσει τα χαστούκια…τέσπα…. Κοιτάζω προς το σημείο που μας έχουν υποδείξει και παρατηρώ 2-3 βαρκούλες να αρμενίζουν αμέριμνες μπροστά σε ένα καχεκτικό οικίσκο. Προφανώς το ferry δεν έχει έρθει ακόμη, λέω καθησυχαστικά στον εαυτό μου και ροβολάω την πλαγιά. Ξωπίσω μου ακολουθούν οι φυλές του Ισραήλ, με αντιηλιακά, σωσίβια, πετσέτες θαλάσσης και τα ρέστα. Καταφθάνω πρώτος στον οικίσκο που διαθέτει και σταντ εισιτηρίων απέξω…. Royal C. Comino Ferries προαναγγέλει η επιγραφή, αυτοδιαφημίζονται ότι έχουν και 30ετή εμπειρία στο σχετικό αλισφερίσι, εντάξει μωρέ δεν θα πνιγούμε ούτε σήμερα σκέφτομαι, κόβω το 10ευρο Round Trip εισιτήριό μου, παίρνω παραμάσχαλα και το φυλλάδιο με τα δρομολόγια της ημέρας και περιμένω το πλεούμενο. Τελικά αντί για το ferry που αναμένω να δω, μας πατικώνουν σαν σαρδέλες σε μια βενζινάκατο (αυτό εννοούν ως ferry) και ξεκινάμε. Click, Click….  

Κάμποσες ψηφιακές μηχανικές επιτελούν το ιερό καθήκον τους,  να αποτυπώσουν πιστά και να μεταφέρουν στην αιωνιότητα τις φιγούρες των άμορφων βράχων της νησίδας του Κομίνο. Ο Καπετάνιος, υπερήφανος για το εργαλείο του, σε μια κρίση παλιμπαιδισμού κάνει μπαντιές στα κύματα, και οι θαλασσινές ψιχάλες φτάνουν μέχρι και στα τελευταία καθίσματα.

Στοιχηματίζω ότι όλοι οι επίδοξοι φωτογράφοι-συνεργάτες του National Geographic που επιβαίνουν σήμερα σε τούτο το καρυδότσουφλο δεν θα αποκομίσουν ούτε μια καθαρή φώτο δίχως στάμπες από σταγόνες θαλασσινού νερού. 

Ευτυχώς εγώ πρόλαβα και φωτογράφισα προτού ξεκινήσει τα σπινιαρίσματα ο Μαλτέζος ξάδελφος του Σουμάχερ…. Αφήνουμε στα δεξιά μας τις Σπηλιές, που θα δούμε στο ταξίδι της επιστροφής μας, όπως γράφει το διαφημιστικό φυλλάδιο που κρατώ στα χέρια μου και ετοιμαζόμαστε να πιάσουμε λιμάνι στo Blue Lagoon…. Τώρα βέβαια λιμάνι δεν το λες ακριβώς, μια υποψία κόγχης στα απειλητικά κοφτερά βράχια είναι αυτό που αντικρίζουμε.

Καθισμένος αναπαυτικά, σεργιανάω το βλέμμα μου στη νησίδα, εκμεταλλευόμενος και το free guiding, καθώς το ζευγαράκι δίπλα μου έχει ανοίξει το ταξιδιωτικό τεφτέρι του και διαβάζει μεγαλόφωνα :

“… In the 16th and 17th centuries, Comino served as a place of imprisonment or exile for errant knights. Knights who were convicted of minor crimes were occasionally sentenced to the lonely and dangerous task of manning St. Mary's Tower. Between Comino and adjacent islet of Cominotto (Maltese: Kemmunett) lie the transparent, cyan waters of the Blue Lagoon (Maltese: Bejn il-Kmiemen, literally "Between the Cominos"). Frequented by large numbers of tourists and tour boats daily, the Blue Lagoon is a much photographed, picturesque bay, with a brilliant white, sandy base, and a rich marine life that make it popular with divers, snorkelers and swimmers. Other beaches on Comino include St. Mary Bay (Maltese: Ramla ta' Santa Marija) and St. Nicholas Bay (Maltese: Bajja San Niklaw).”

ΟΚ, αυτά λένε τα βιβλία, όμως τα ματάκια μου βλέπουν άλλα πράγματα. Ανέμελα πιτσιρίκια πλατσουρίζουν ολόγυρα στους ρηχούς υφάλους, 2-3 τουριστικά ιστιοφόρα αραγμένα στα ανοιχτά αποβιβάζουν κόσμο σε αποβατικές λέμβους –τύφλα να΄χει η απόβαση της Νορμανδίας - και βαριεστήμενοι αποχωρούντες ξεφυσάνε περιμένοντας ανυπόμονα την επιβίβασή τους στα βαρκάκια που θα τους διακτινίσουν στην απέναντι ακτή…… 5-6 ομπρελίτσες σφηνωμένες στο βράχο εκεί που σκάει το κύμα, οριοθετούν τα υπαίθρια αυτοσχέδια μαγαζάκια που πουλάνε έναντι τοκογλυφικού αντιτίμου εμφιαλωμένο νερό στους κορακιασμένους (πλην αμελείς) Ροβινσώνους. Σκιά πουθενά, ούτε για δείγμα. Αλαφιασμένος όχλος πάει κι έρχεται πάνω-κάτω, βηματίζει νευρικά και άσκοπα (είτε άρτι αφιχθέντες είτε αναμένοντες το επόμενο “Ferry”).

Εδώ η μάνα χάνει το παιδί και το παιδί τη μάνα…Κάμποσες φωνές σε 6-7 διαφορετικά γλωσσικά ιδιώματα βομβαρδίζουν τα αυτιά μου. Στο Μανχάταν να πήγαινα, λιγότερο κόσμο θα είχε. Αποβιβάζομαι επιτυχώς, επιταχύνοντας  το βηματισμό μου και ανηφορίζω σ΄ένα βραχάκι 2-3 μέτρα ψηλότερα, για να κατοπτεύσω την νήσον.

Η νησίδα δεν έχει ούτε δρόμους, ούτε φυσικά αυτοκίνητα. Η χλωρίδα περιορίζεται σε κάτι ξεμαλλιασμένα θαμνόφυτα και κάτι μισοπεθαμένα αλμυρίκια που πασχίζουν απεγνωσμένα να κρατηθούν πάνω στο θαλασσοδαρμένο βράχο. Φυσικά για πανίδα ούτε λόγος.  

Λέγεται ότι πριν μερικούς αιώνες το Κομίνο ήταν προστατευόμενος κυνηγότοπος (φιλοξενώντας λαγούς και αγριογούρουνα), προορισμένος αποκλειστικά για την άρχουσα τάξη. Μάλιστα όποιος κοινός θνητός (λαθροθήρας) συλλαμβάνονταν να κυνηγά στη νησίδα, «κέρδιζε» με φιξαρισμένη ποινή (τριετούς διάρκειας «διακοπές» ως σκλάβος-κωπηλάτης στις γαλέρες). Και μεις οι αδαείς στο Ελλάντα, που κομπάζαμε τόσο καιρό ότι  πρωτοανακαλύψαμε το θεσμό του ΅Κοινωνικού Τουρισμού΅ με τη Μακρόνησο και τη Γυάρο !!!!! 

Πάντως οι φύλακες δεν πρέπει να έκαναν και πολύ καλά την δουλειά τους εσχάτως, διότι κατά πως βλέπω στη νησίδα, δεν έχει μείνει πλέον ούτε μυρμήγκι. Μερικές σαυρίτσες και πολύ μας είναι... Ξεραίλα κι Άγιος ο θεός… και φυσικά τώρα που είπα θεός, μιας και βρισκόμαστε στο θρησκόληπτο νησιωτικό σύμπλεγμα της Μάλτας, δεν υπήρχε περίπτωση να μην έχτισαν και δω μεριά κανένα ξωκλήσι. 

it-Torri ta' Santa Marija

Τα ταξιωτικά φυλλάδια μνημονεύουν ότι στα Αξιοθέατα της νησίδας συγκαταλέγεται ο Πύργος της Παναγίας (it-Torri ta' Santa Marija) που χτίστηκε το 1618 από τους Ιππότες και το εκκλησάκι της Παναγίας στον κόλπο Σάντα Μαρίγια. 

Με 40 βαθμούς στο κεφάλι, απλά γνέφω το βλέμμα μου προς τον Πύργο, δεν βλέπω να ανεμίζει καμία σημαία (σ.σ. ο Πύργος, το τετράγωνο αυτό πέτρινο κουτί ύψους 12 μέτρων και με πάχος τοιχών 6 μέτρα, βρίσκεται περίπου στο μέσο της νότιας ακτής του Κομίνο,  ενώ είναι ανοικτός στο κοινό από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο και μόνο μερικές ημέρες την εβδομάδα, νομίζω Τετάρτη, Παρασκευή το Σαββατοκύριακο και στις εθνικές εορτές, ενώ παράλληλα όταν είναι επιτρεπτή η επίσκεψη στον Πύργο υψώνουν την τοπική σημαία), τραβάω 1-2 φωτογραφίες και διαβεβαιώνω τον ταξιδιωτικό μου εαυτό ότι, υπό τις παρούσες (άκρως αντιταξιδιωτικές) συνθήκες, επιτέλεσα το ταξιδιωτικό μου καθήκον για σήμερα. Σειρά έχει η θάλασσα. Καταπληκτική, πεντακάθαρη, με διαυγέστατα τυρκουάζ ρηχά νερά και ολόλευκο αμμώδη βυθό. Βέβαια το πρόβλημα είναι πως θα φτάσεις μέχρι εκεί καθώς τα κοφτερά βράχια φτάνουν μέχρι το κύμα.

Παρατηρώ ότι οι περισσότεροι βουτάνε φορώντας τα σανδάλια τους και λέω να τους μιμηθώ.

Διαπιστώνω ότι σχεδόν όλος ο κόσμος φτιάχνει ουρές προς 2-3 συγκεκριμένα σημεία της ακτογραμμής όπου η πρόσβαση στη θάλασσα είναι προφανώς πιο βατή. Όλοι προχωράνε αργά και πολύ προσεκτικά επάνω στους γλιστερούς βράχους. Το θέαμα είναι κωμικοτραγικό, η παραλία θυμίζει αποικία αργοκίνητων πιγκουίνων που συνωστίζονται υπομονετικά για να μπουν στο νερό. Μάλλον δεν θα είχε κάτι τέτοιο στο μυαλό της η Ρεπούση όταν έγραφε για τον συνωστισμό στην προκυμαία της Σμύρνης το 1922….

Αφού μοιράσω καμιά 30αριά excuse me, sorry κτλ ολόγυρα, κι αφού περάσω, πατώντας κυριολεκτικά στις μύτες των ποδιών μου, από το εσωτερικό 5-10 ομόκεντρων κύκλων που έχουν στήσει όλες αυτές οι ορδές των ξαπλωμένων βαρβάρων (τουρίστες γαρ) που σιγοψήνουν τα πλαδαρά σαρκία τους στα βραχάκια του Κομίνο, στριμώχνω στα κλεφτά το σάκο μου κάπου ανάμεσα στο πολύχρωμο πετσετομάνι 2 φωνακλάδικων παρεών Ιταλικής προέλευσης, και επιτέλους εφορμώ στα κρυστάλλινα νερά της Γαλάζιας Λιμνοθάλασσας.

Νερό ζεστό και διάφανο, σάνα βουτάς σε υπαίθρια μπανιέρα. Πισίνα κανονική, μόνο που το νερό στα περισσότερα σημεία φτάνει ίσα με τη μέση σου, και βλέπεις διαρκώς πανικόβλητα ψαράκια να κολυμπάνε τρομαγμένα μακριά από τα πόδια όλων αυτών των θεόρατων εισβολέων…. Μαγική εμπειρία… 

Αν μάλιστα μπορούσα να εξηγήσω σε αυτόν τον χαζοχαρούμενο Ιταλιάνο που στριγγλίζει σαν γουρούνι που το σφάζουνε, ότι η μόνη ομοιότητά του με τον Παβαρότι περιορίζεται στην κοινή τους εθνική καταγωγή, κι ότι όλος αυτός κόσμος ήρθε για να απολαύσει την ηρεμία (λέμε τώρα) του τοπίου κι όχι για να παραβρεθεί σε οντισιόν για βαρύτονους στη Σκάλα του Μιλάνου…. Θέλοντας και μη όλοι τριγύρω έχουν σταματήσει και παρακολουθούν το ιταλιάνικο σούργελο. Ο τύπος, φουσκώνει σαν το παγώνι, προσπαθώντας να εντυπωσιάσει μια κοπέλα της παρέας του και αυτογελοιοποιείται σε υπερθετικό βαθμό. Τελικά, ταξιδεύοντας κατανοείς πολλά πράγματα για την ανθρώπινη φύση και κυρίως πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει κάποιος προκειμένου να “ρίξει” μια γκόμενα…..

Τελικά, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η ιδανική εποχή για επίσκεψη στο Κομίνο πρέπει να είναι κάπου στα μέσα του Φθινοπώρου, όταν το νησάκι προσελκύει μόνο περιπατητές και φωτογράφους ερημικών τοπίων και μεταναστευτικών πουλιών.

Εντάξει λοιπόν, έκανα και το δίωρο μπανάκι μου, σκαρφάλωσα πάλι σαν αγριοκάτσικο στα βράχια διεμβολίζοντας το παρατεταγμένο πετσεταριό των απανταχού λουομένων, αγνάντεψα ξανά και ξανά το πέλαγος, χάζεψα λίγο ακόμη το αέναο πέρα-δώθε των πλοιαρίων, σουλατσάρισα πάνω-κάτω στη νησίδα, κι αφού έγινε το κεφάλι μου θερμοσίφωνας και έφτασα στα όρια της θερμοπληξίας αποφάσισα να κινήσω για την “αποβάθρα” για να πάρω το δρόμο της επιστροφής. 

Cominotto

Εκεί φυσικά νέος πανικός, άντε να βρεις το πλεούμενο της εταιρίας που σε κουβάλησε ως εδώ, άντε πάλι στριμωξίδι, κάτι βρέφη να έχουν πλαντάξει στο κλάμα στις αγκαλιές των μαμάδων τους (που το έφερες κυρά μου το μωρό μέσα στο κατακαλόκαιρο?),  κάτι κοντοκουρεμένοι Βρεττανοί σκουλαρικάδες τίγκα στα τατουάζ, σαν περιφερόμενοι πίνακες του Καραβάτζο, που θαρρείς ότι έχουν βάλει σκοπό της ζωής τους να μην αφήσουν ούτε χιλιοστό του σώματος τους χωρίς ταπετσαρία, από κοντά και κάτι διοπτροφόροι Γερμαναράδες με ολόλευκα μπλουζάκια και καλτσάκια (φυσικά μετά του αναλόγου ασορτί σανδαλίου) και φωτογραφικές μηχανές κρεμασμένες στο στήθος, μπαίνει και η αφεντιά μου στη σειρά αναμονής. Άραξα λοιπό και γω να θαυμάζω το μικροσκοπικό Cominοtto, τη νησίδα που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το κυρίως νησί του Κομίνο και περίμενα υπομονετικά... 

Με τα πολλά ήρθε και η δικιά μας σειρά, από εκεί κύριος, thank you sir, next please κτλ με στοιβάζουνε το λοιπόν σε μια μισοβυθισμένη καρικατούρα πλεούμενου αλλά τώρα είμαι πιο υποψιασμένος και δεν πάω να καθίσω σε κάποια ελεύθερη θέση, απλά προφασιζόμενος ότι αλλάζω μπαταρίες στην ψηφιακή μου, μπαστακώνομαι δίπλα στον κάπετανιο βέβαιος ότι εδώ δεν πρόκειται ούτε να βραχώ και παράλληλα θα έχω την καλύτερη θέα, και που ξέρεις, ίσως βγάλω και καμιά φωτογραφία της προκοπής. Εντάξει το τιγκάραμε το πλοιάριο, κάνει τα επιδέξια τσαλιμάκια του κι ο κάπτεν ώστε να αποφύγουμε τα βραχάκια που ξεπροβάλουν δεξιά και αριστερά της πρύμνης, και μόλις ξανοιγόμαστε λιγάκι, ρίχνει τα γκάζια του και κατευθυνόμαστε προς τις Σπηλιές του Κομίνο.

ΟΚ, εδώ που στάθηκα έχει και σκιά, δε με πιάνει ούτε νερό, έχω και καθαρό οπτικό πεδίο των Σπηλιών….Να σου, σκάει μύτη στο οπτικό μου κάδρο και ο Πύργος της Παναγίας.  Ο περίπλους του Κομίνο, ειδικά στην περιοχή των Σπηλαίων θυμίζει έντονα ένα παρόμοιο tour που είχα κάνει στο Παξούς και τους Αντίπαξους.

Το άγριο, αυστηρό τοπίο, οι λαξευμένοι από τον αέρα και την αλμύρα βράχοι, ο έντονος κυματισμός που νανουρίζει τη βαρκούλα μας, πραγματικά σε υποβάλλουν. 

Στιγμές στιγμές, νοιώθεις ότι θα ξεπροβάλει άξαφνα μπροστά σου η κεφάλα κανενός πειρατή, από αυτούς μωρέ που είχαν στήσει τα λιμέρια τους σε τούτα δω τα μέρη και καιροφυλακτούσανε να κάνουν πλιάτσικο στα διερχόμενα πλοία.

Εντάξει το εμπεδώσαμε το μάθημά μας κάπτεν, και επειδή το σαρδελοκούτι σου κοντεύει να φιλήσει τα βράχια, βάλε μπρος να φεύγουμε γιατί έχουμε κι άλλες πολιτείες να επισκεφθούμε….